Nergis, soğanlı bir bitki olduğu için çoğaltma işlemi genellikle soğan ayırma yöntemiyle yapılır. Bu işlem bitkinin doğal büyüme döngüsüne uygun olarak sonbaharda veya yaz sonunda gerçekleştirilir.
1. Soğan Ayırma Yöntemi (Vejetatif Çoğaltma)
Aşama
Açıklama
Zamanlama
En uygun dönem: Yaz sonunda (çiçeklenme ve yaprak kuruması sonrası, Temmuz–Eylül arası)
Soğan Çıkartma
Toprak kuruduktan sonra nergis soğanları dikkatlice topraktan çıkarılır
Temizlik
Eski, hastalıklı ve çürük dış katmanlar temizlenir
Yavru Soğan Ayırma
Ana soğana yapışık küçük soğanlar ayrılır (yavru sayısı türe ve yaşa göre değişir)
Saklama
Ekime kadar gölgede, serin ve kuru ortamda (ideal 15 °C) file içinde bekletilir
Dikim
Sonbaharda (Eylül–Kasım) 10–15 cm derinliğe, 10–15 cm aralıkla dikilir
Not: Her 3–5 yılda bir söküm ve ayırma yapılması, soğanların sıkışmasını önleyerek çiçeklenmeyi artırır.
2. Tohumla Çoğaltma(Ticari üretim için önerilmez)
Çiçek sonrası tohum oluşabilir ancak çiçek açması 3–5 yıl sürebilir.
Genetik çeşitlilik yaratır ama yavaş ve zahmetlidir.
Genelde sadece ıslah çalışmaları ve tür geliştirme için kullanılır.
İKLİM KOŞULLARI
Nergis, serin-kış ılıman iklimleri seven dayanıklı bir bitkidir. Doğal olarak Akdeniz iklimine adapte olmuştur.
Koşul
Detaylı Açıklama
Işık
Güneşli – yarı gölgeli alanlar idealdir. Gölge alanlarda çiçek verimi düşer.
Toprak
Hafif asidik–nötr pH (6–7), iyi drenajlı, gevşek toprak ister. Taban suyu yüksek alanlardan kaçınılmalı.
Sulama
Aktif büyüme döneminde (sonbahar–ilkbahar) düzenli sulama; yazın dormansi (uyku) döneminde sulama yapılmaz.
Sıcaklık
Kışın soğuklara dayanıklıdır (çoğu tür -10 °C’ye kadar dayanır); çiçeklenme için soğuklama (vernalizasyon) gerekir
Nem
Orta düzey nem yeterlidir; nemli ancak su birikimi olmayan ortamlar tercih edilmelidir.
Rüzgar
Sert rüzgar alan yerlerde çiçek sapları yatabilir, korunaklı yerler önerilir.
Türkiye`de Uygun Bölgeler4
Bölge
Üretim ve Yetiştirme Özelliği
Marmara
Kışları serin olduğu için soğuklama sağlar, verimli çiçeklenme elde edilir.
Ege
Hem iklim hem toprak nergis için uygundur; Seferihisar, Karaburun gibi yerlerde doğal yetişir.
Akdeniz
Yüksek kesimlerde ideal olur; alçak ve çok sıcak yerlerde yaz kuraklığı önemli.
Karadeniz
Nemli topraklarda dikkatli olunmalı; drenaj sağlanmalı.
İç Anadolu
Soğuklama açısından uygun; don zararına karşı derin dikim gerekir.
Özet Tavsiyeler
3 yılda bir soğan ayırma işlemi yapılmalı.
Sonbaharda soğanlar, yazın ise tohumlar ekilebilir (isteğe bağlı).
İyi havalanan, drenajı yüksek topraklar tercih edilmeli.
Yaz aylarında bitki tamamen uykuya geçer; sulama bırakılır, sadece dinlendirilir.
