Bilgi Bankası

Genel Bilgiler
Nergis çiçeği (Narcissus spp.), erken ilkbaharda çiçek açan, soğanlı ve çok yıllık bir süs bitkisidir. Genellikle sarı veya beyaz renkli, trompet biçimli çiçekleriyle tanınır. Dayanıklı yapısı ve hoş kokusuyla bahçelerde, parklarda ve mezarlıklarda sıkça tercih edilir.

Alan Bilgi
Bilimsel Adı Narcissus spp. (yaklaşık 50–60 doğal tür, 25.000’den fazla kültivar)
Aile (Familya) Amaryllidaceae
Cins (Genus) Narcissus
Köken Avrupa`nın güneyi, Kuzey Afrika, Akdeniz bölgesi
Yaygın Türler N. pseudonarcissus, N. tazetta, N. poeticus, N. jonquilla, N. bulbocodium

Morfolojik Özellikler
Özellik Açıklama
Soğan Yeraltında bulunan, yumrulu depo organı. Çapı 2–5 cm olabilir.
Yapraklar Şerit şeklinde, lineer, mavi-yeşil renkli, 15–40 cm uzunlukta.
Çiçek Trompet (taç yaprak) + periant yapılarından oluşur; genellikle 6 dış petal ve 1 taç
Çiçek Renkleri Sarı, beyaz, krem, turuncu, çift renkli veya çizgili
Koku Bazı türler yoğun kokuludur (N. tazetta, N. poeticus)

Fenolojik Gelişim (Büyüme Evreleri)

Dönem Açıklama
Sonbahar Soğan dikimi ve köklenme dönemi
Kış Yaprak gelişimi (ılıman bölgelerde)
İlkbahar Tomurcuk oluşumu ve çiçeklenme
Yaz Dormansi dönemi (yapraklar kurur, soğan dinlenir)

Fitokimyasal Özellikler (Zehirli Yapı)

  • Zehirli Bileşikler: Alkaloid içeriklidir (özellikle likorin ve narcisin)

  • Zehirli Parça: Özellikle soğan kısmı, temas halinde tahriş edebilir veya yutulduğunda toksiktir.

  • Etki: Kusma, ishal, karın ağrısı; evcil hayvanlar için ciddi risk taşır.

Peyzaj ve Kullanım Alanları

Alan Kullanım Şekli
Bahçeler Toplu dikim, bordür kenarları, lale–sümbül ile kombinasyon
Çiçekçilik Kesme çiçek olarak ticari kullanım (kokulu türler öncelikli)
Doğal Peyzaj Bozkır ve orman içi doğal görünüm düzenlemeleri
Mezarlık alanları Sade ve zarif görünümü sayesinde yaygın olarak kullanılır
Ev saksıları Özellikle N. tazetta türü iç mekânlarda saksıda açabilir

Dünyada ve Türkiye’de Yaygın Türler
Tür Özellik Türkiye’de Durumu
N. tazetta Çok çiçekli, kokulu Ege ve Akdeniz sahil kuşağında doğal yayılış gösterir
N. pseudonarcissus Sarı trompetli, klasik nergis Kültivar üretiminde kullanılır
N. poeticus Beyaz, tatlı kokulu, kırmızı halka içeren merkez Doğal ve kültürel ortamlarda bulunur
N. serotinus Sonbaharda çiçek açar Güney Anadolu’da doğal tür olarak bulunur

Öne Çıkan Özellikler

  • Çiçeklenme için soğuklama (vernalizasyon) şarttır.

  • Doğalize olabilen ender süs bitkilerindendir (kendiliğinden çoğalıp yayılabilir).

  • Doğal peyzajı bozmadan biyolojik çeşitliliğe katkı sağlar.

  • Ticareti yapılan bazı türler CITES kapsamındadır, doğadan söküm yasaktır.

İlaç Önerileri