Genel Bilgiler Chlorothalonil (klorotalonil), geniş spektrumlu, temas etkili bir fungisittir . 1960’lı yıllardan bu yana tarımda yaygın olarak kullanılan bu madde, mantar kaynaklı birçok hastalığa karşı koruyucu amaçla kullanılır.
Genel Bilgi
Özellik Açıklama
Etken Madde Adı Chlorothalonil (klorotalonil)
Kimyasal Sınıfı Kloronitriller (Chloronitrile grubu)
Kimyasal Formül C₈Cl₄N₂
Ticari Adları Bravo, Daconil, Echo, Fungolene, Clorotalonil 720 SC vb.
FRAC Kodu M05 (çoklu etki mekanizması, direnç riski düşüktür)
Etki Mekanizması Hücre proteinlerinin sulfhidril gruplarına bağlanarak enzim sistemlerini inhibe eder
Uygulama Şekli Yapraktan püskürtme (temas etkili)
Kullanım Alanları Sebzeler, meyveler, süs bitkileri, tarla bitkileri (özellikle fındık, üzüm, domates)
Kimyasal Özellikler
Özellik Değer / Açıklama
Kimyasal Adı 2,4,5,6-Tetrachloroisophthalonitrile
Kimyasal Formül C₈Cl₄N₂
Molekül Ağırlığı 265.91 g/mol
Erime Noktası ~250°C
Form Sarımsı kristal katı
Suda çözünürlük Düşük (~0.6 mg/L)
Log P (Kow) 2.94 (orta lipofiliklik)
Vapor Pressure Düşük (1.87 × 10⁻⁷ mm Hg at 25 °C)
Kullanım Alanları ve Hedef Hastalıklar Kullanıldığı Bitkiler:
Domates, biber, patates, marul
Üzüm, elma, şeftali
Fındık, antep fıstığı
Süs bitkileri (gül, karanfil)
Buğday, arpa gibi tahıllar
Hedef Hastalıklar:
Alternaria spp. (Alternarya yaprak leke)
Botrytis cinerea (Gri küf)
Sclerotinia spp.
Cercospora spp. (Cercospora yaprak leke)
Phoma spp.
Ramularia spp.
Septoria spp.
Rhizoctonia solani
3. Etki Mekanizması Chlorothalonil’in etki şekli:
Hücre içi proteinlerdeki sulfhidril (-SH) gruplarına bağlanır.
Bu bağlanma, enzimatik faaliyetleri engeller ve hücre metabolizmasını bozar.
Çoklu etki noktası (multi-site inhibitor) olarak çalışır, bu nedenle direnç gelişimi riski düşüktür.
FRAC Kodu: M05 (temas etkili, koruyucu)
4. Türkiye’de Ruhsatlı Chlorothalonil İçeren Ürünler
Ticari Adı Formülasyon Firma Hedef Ürünler
Bravo 500 SC 500 g/L SC Syngenta Domates, patates, marul
Daconil 720 SC 720 g/L SC Adama / Orijin Süs bitkileri, sebzeler
Fungolene 720 SC 720 g/L SC Zirai kimya firmaları Bağ, domates, salatalık
Echo 720 SC 720 g/L SC Sipcam Tahıllar, üzüm
PHI (Hasat Öncesi Bekleme Süresi) ve MRL (Maksimum Kalıntı Limiti)
Bitki Türü PHI (gün) MRL (mg/kg) - AB Açıklama
Domates 7 gün 5.0 AB MRL sınırları geçerli
Patates 7 gün 0.01 (default) Bazı ülkelerde yasaklanmıştır
Marul 14 gün 0.01 Yapraklı sebzelerde dikkat gerek
Üzüm 21 gün 0.5 Şaraplık üzüm için farklı olabilir
Buğday 30 gün 0.01 Taneli ürünlerde kalıntı takibi önemli
Direnç Gelişimi ve FRAC Tavsiyeleri
Özellik Açıklama
FRAC Kodu M05 (Multi-site inhibitor – çoklu hedefli inhibitör)
Direnç Riski Düşük – Çoklu etki noktaları nedeniyle direnç gelişimi nadirdir
FRAC Tavsiyesi Tekrarlı uygulamalardan kaçınılmalı, sistemik fungisitlerle dönüşümlü kullanılmalı
Kombinasyon Önerisi Sistemik ürünlerle (metalaxyl, azoxystrobin vb.) tank karışımı önerilir
Toksikolojik ve Ekotoksikolojik Özellikler
Özellik Toksikolojik Özellikler Ekotoksikolojik Özellikler
Akut Oral Toksisite (sıçan) LD₅₀ > 10.000 mg/kg (düşük toksisite) -
Cilt Toksisitesi Düşük – tahriş edici değildir -
Göz Tahrişi Orta düzeyde tahriş yapabilir -
Solunum Riski Yüksek konsantrasyonlu tozlarda inhalasyon riski -
Karsinojenite EPA: B2 – Olası insan kanserojeni -
ADI (Günlük Alım Limiti) 0.015 mg/kg/gün (WHO-Codex) -
Balıklar Üzerindeki Etkisi - Yüksek toksik (LC₅₀ < 0.1 mg/L)
Suda Yaşayan Organizmalara Etki - Çok toksik , özellikle kabuklular ve planktonlar
Arılar Üzerindeki Etkisi - Akut toksisite düşüktür, ama doğrudan uygulamada riskli olabilir
Kuşlara Toksisite - Düşük ila orta düzeyde toksik
Toprak Organizmalarına Etki - Kalıntı riski sınırlı, ama yüksek dozlarda etkili olabilir
Avantajlar ve Dezavantajlar
Avantajlar Dezavantajlar
Geniş spektrumlu birçok fungal hastalığa karşı etkilidir Sadece temas etkili – sistemik değildir
Koruyucu (preventif) etkisi güçlüdürTedavi edici (kuratif) etkisi yoktur
Direnç gelişimi riski çok düşüktür (multi-site etki mekanizması) İnsan sağlığı açısından olası kanserojen (EPA B2 sınıfı)
Farklı fungisitlerle tank karışımlarına uygundur Bazı ülkelerde (ör. AB, Kanada) yasaklanmış veya kısıtlanmıştır
Maliyet açısından ekonomiktir , yaygın olarak temin edilebilir Çevresel toksisite yüksektir (özellikle sucul canlılar ve balıklar için)
Kullanım alanı çok geniştir (sebze, meyve, süs bitkisi, tahıl vs.) Kalıntı limitleri (MRL) bazı ürünlerde çok düşüktür , dikkat gerektirir
Direnç yönetim programlarında iyi bir rotasyon ajanıdır Yüzey kaplama eksikse etkisi düşer; homojen uygulama gerekir
Uygulama Bilgileri 1. Uygulama Şekli
Yapraktan püskürtme (temas etkili) olarak uygulanır.
Koruyucu olarak hastalık görülmeden önce veya ilk belirtilerde uygulanmalıdır.
Bitki yüzeyinin tamamını kaplayacak şekilde, iyi bir püskürtme ile uygulanmalıdır.
Sistemik etki göstermediği için yağmurdan sonra yeniden uygulama gerekebilir .
2. Uygulama Zamanı ve Sıklığı
Bitki Türü Uygulama Dönemi Uygulama Aralığı
Domates Çiçeklenme başlangıcı ve meyve oluşumu 7–10 günde bir
Üzüm Sürgün büyümesi başında 10–14 gün ara ile
Fındık İlk enfeksiyon riski görüldüğünde 10–14 gün ara ile
Patates Yapraktaki ilk mantar lekelerinde 7 gün ara ile
Süs bitkileri Görsel kaliteyi korumak için düzenli olarak 7–10 gün ara ile
Not: Yağışlı dönemlerde uygulama aralığı kısaltılabilir .
3. Dozaj (Örnek Uygulama Dozları)
Bitki Türü Kullanım Dozu (Chlorothalonil 720 SC)
Domates 200–300 ml / 100 L su
Üzüm 150–250 ml / 100 L su
Patates 200–300 ml / 100 L su
Marul 150–200 ml / 100 L su
Fındık 300 ml / 100 L su
Maksimum uygulama sayısı genellikle 3–4 kezdir. Üretici etiketine göre uygulanmalıdır.
4. Karışabilirlik ve Dikkat Edilecekler
Özellik Açıklama
Karışabilirlik Birçok sistemik fungisit ve insektisit ile uyumludur
Önerilen karışımlar Metalaxyl-M, Azoxystrobin, Propiconazole vb.
Tank testi Her yeni karışım için küçük miktarda ön karışım testi yapılmalıdır
pH Uyumu Nötr pH (6–7) aralığında ideal çalışır
Uygulama zamanı Sabah erken saatler veya akşam serinliği tercih edilir
5. Uygulama Sonrası Önlemler
Uygulama sonrası en az 2 saat yağmur beklenmemelidir .
Arıcılar bilgilendirilmelidir (özellikle çiçeklenme döneminde).
Su kaynaklarına uygulama yapılmamalı, drift riski azaltılmalıdır.
