Genel Bilgiler Penconazole , ergosterol biyosentezini inhibe ederek mantar hücre zarının oluşumunu engelleyen, DMI (demetilasyon inhibitörü) sınıfından bir sistemik fungisittir. Özellikle üzüm , elma , sebzeler ve süs bitkilerinde külleme hastalıklarına karşı yaygın şekilde kullanılır.
Temel Özellikler
Özellik Açıklama
Kimyasal Sınıf Triazol
FRAC Kodu 3 (DMI – Demethylation Inhibitors)
Etki Tipi Sistemik (akropetal), hem koruyucu hem tedavi edici
Etki Alanı Külleme hastalıkları başta olmak üzere bazı yaprak lekesi etmenleri
Formülasyonlar EC (emülsiyon konsantresi), SC (süspansiyon konsantresi)
Kimyasal Özellikleri
Özellik Değer / Açıklama
Kimyasal Adı 1-[2-(2,4-dichlorophenyl)-pentyl]-1H-1,2,4-triazole
Kimyasal Formül C₁₃H₁₅Cl₂N₃
Molekül Ağırlığı 284.18 g/mol
Fiziksel Formu Sarımsı-kahverengi sıvı (formülasyonda)
Suda Çözünürlük ~150 mg/L (25°C)
Log P (Kow) 3.7 (orta–yüksek lipofiliklik)
Buhar Basıncı Düşük
Kullanım Alanları ve Hedef Hastalıklar
Bitki Türü Hedef Hastalıklar
Üzüm Külleme (Uncinula necator )
Elma, armut Külleme (Podosphaera leucotricha )
Domates, salatalık, kabak Külleme (Erysiphe spp. )
Süs bitkileri Külleme
Not: Penconazole çoğunlukla külleme hastalıklarına karşı kullanılır; diğer hastalıklar üzerinde sınırlı etkilidir.
Etki Mekanizması
Özellik
Açıklama
Etki Mekanizması Ergosterol biyosentezini engeller (C14-demethylase inhibisyonu)
Etki Tipi Sistemik – bitki içinde yukarı doğru (akropetal) hareket eder
FRAC Kodu 3 (DMI – Demethylation Inhibitor)
Etkili Dönem Hastalık öncesi ve erken belirtilerde kullanıldığında etkisi yüksektir
Türkiye’de Ruhsatlı Penconazole İçeren Ürünler
Ticari Adı Formülasyon İçerik Kullanım Alanı Firma
Topas 100 EC Emülsiyon %10 Penconazole Üzüm, elma, sebzeler Syngenta
Penco 10 EC Emülsiyon %10 Penconazole Elma, bağ, kabakgiller Yerli firmalar
Ravinal 10 EC Emülsiyon %10 Penconazole Külleme hastalıkları Çeşitli distribütörler
PHI – MRL – Toksikolojik & Ekotoksikolojik Özellikler
Parametre Değer / Açıklama Ekotoksikolojik Etki
PHI (Üzüm) 14 gün
PHI (Elma) 21 gün
MRL (Üzüm) 0.3 mg/kg (AB ve TR)
Akut Oral Toksisite LD₅₀ (sıçan) > 1.500 mg/kg → Orta toksisite
Cilt / Göz Etkisi Hafif tahriş edici
Karsinojenite Yok (IARC ve EPA tarafından kanserojen değil)
Balıklara Toksisite LC₅₀ ≈ 1–10 mg/L (orta düzeyde toksik) Sucul ortamda dikkatli kullanılmalı
Arılara Toksisite Düşük (LD₅₀ > 100 µg/arı) Arı dostu kabul edilir, ancak doğrudan uygulamadan kaçınılmalı
Toprak Organizmaları Düşük kalıntı – toprakta kısa süreli kalıcılık
Avantajlar ve Dezavantajlar
Avantajlar Dezavantajlar
Külleme hastalıklarına karşı yüksek sistemik etki Sadece külleme ve benzeri hastalıklara karşı etkilidir
Hem koruyucu hem tedavi edici özellik taşır Uzun süreli ve tekrarlı kullanımda direnç gelişimi görülebilir
Bitki içinde yukarı doğru hareket eder – yaprak içi koruma sağlar Yağışlı iklimlerde kalıcılığı azalabilir
Düşük dozla etkili olması maliyet avantajı sağlar Diğer fungisitlerle rotasyon yapılmadığında etkinliği düşebilir
Arı ve faydalı böceklere karşı düşük toksisite Sucul canlılar için orta düzeyde risk
Direnç Yönetimi ve FRAC Tavsiyeleri
Özellik Açıklama
FRAC Kodu 3 – DMI (Demethylation Inhibitor)
Direnç Riski Orta – DMI grubu ürünlerde direnç gelişimi iyi belgelenmiştir
Tavsiyeler Sezon içinde maksimum 2 uygulama
Rotasyon Önerisi Farklı FRAC kodlu (ör. FRAC 11 – Strobilurin, FRAC M – kontakt) ürünlerle dönüşümlü kullanım
Karışım Uygulaması Kükürt, mancozeb gibi kontakt etkili fungisitlerle tank karışımı uygun
Uygulama Aralığı 7–14 gün arayla, çevresel koşullara göre ayarlanmalıdır
Uygulama Bilgileri 1. Uygulama Şekli
Yapraktan püskürtme yoluyla uygulanır.
Sistemik özellik gösterir: bitki içinde yukarıya (akropetal) doğru taşınır.
Hem koruyucu (preventif) hem de tedavi edici (kuratif) etkiye sahiptir.
Uygulama bitki yüzeyini tamamen kaplayacak şekilde yapılmalıdır.
2. Uygulama Zamanı ve Aralığı
Bitki Türü Uygulama Zamanı Uygulama Aralığı
Üzüm İlk sürgün uzaması ve çiçek öncesi dönemde başlar 10–14 günde bir
Elma Çiçeklenme sonrası ilk belirtilerde veya öncesinde 10 gün ara ile
Salatalık, domates, kabak İlk yapraklarda külleme belirtisi görüldüğünde 7–10 gün ara ile
Süs bitkileri Erken dönemde koruyucu olarak 7–14 gün aralıklarla
3. Dozaj Örnekleri (Penconazole 100 EC)
Bitki Dozaj (100 L suya) Açıklama
Üzüm 30–50 ml Küllemeye karşı
Elma 40–60 ml Külleme kontrolü
Salatalık/Kabak 30–40 ml Serada uygulama yapılacaksa hava akışına dikkat
Domates 40 ml İlk yaprak lekelerinde
Süs bitkileri 30–50 ml İhtiyaca göre aralık ayarlanmalı
4. Uygulamada Dikkat Edilecekler
Konu Açıklama
Yağmur aralığı Uygulamadan sonra 2 saat içinde yağış olmamalı
pH Uyumu Hafif asidik pH (5.5–6.5) uygundur
Tank karışımı Kükürt, kontakt fungisitler ve bazı insektisitlerle uyumludur
Uygulama zamanı Sabah erken saatlerde veya akşam serinliğinde yapılması önerilir
Maksimum uygulama sayısı 2–3 uygulama/sezon (direnç yönetimi açısından)
Rotasyon FRAC 3 dışı fungisitlerle dönüşümlü kullanılması gerekir
