Genel Bilgiler Diazinon , organofosfat grubuna ait, geniş spektrumlu bir insektisit ve akaristtir. Tarımda ve hayvancılıkta zararlı böcek ve akarların kontrolünde kullanılır. Etkisini, sinir sistemi enzimlerinden asetilkolinesteraz ’ı inhibe ederek gösterir.
1. Kimyasal Özellikler
Özellik Açıklama
Kimyasal Adı O,O-Diethyl O-(2-isopropyl-6-methylpyrimidin-4-yl) phosphorothioate
CAS Numarası 333-41-5
Moleküler Formül C12H21N2O3PS
Molekül Ağırlığı 304.35 g/mol
Fiziksel Hali Açık sarı sıvı (teknik formda)
Erime Noktası 0–5 °C
Buhar Basıncı 1.40 × 10⁻³ Pa (25 °C)
Suda Çözünürlük 60 mg/L (25 °C)
Toprak Yarı Ömrü 20–60 gün (pH ve sıcaklığa bağlı)
2. Etki Mekanizması
Özellik Açıklama
Etki Grubu IRAC Group 1B – Organofosfat
Etkili Nokta Asetilkolinesteraz enzimini inhibe eder
Etki Şekli Temas ve mide etkili; sinir sistemi üzerinden felç oluşturur
Etki Alanı İnsektisit + akarist (kırmızı örümcekler dahil)
3. Kullanım Alanları ve Formülasyonlar
Alanlar Formülasyon Türleri
Tarla bitkileri EC, GR, WP
Sebze ve meyveler EC, GR
Hayvancılık (veteriner) Pour-on, toz
Süs bitkileri, bağ EC
Haşere kontrolü İç/dış mekân sprey
4. Etkili Olduğu Zararlılar
Zararlı Türü Latince Adı / Açıklama
Yaprak biti Aphis spp.
Trips Thrips tabaci
Kırmızı örümcek Tetranychus urticae
Danaburnu Gryllotalpa spp.
Yaprak galeri sineği Liriomyza spp.
Sinek larvaları Musca domestica (larva)
5. Ruhsatlı Olduğu Bitkiler Dünya Genelinde (yasak öncesi):
Pamuk, mısır, domates, biber, patates, elma, turunçgiller, üzüm, şeftali, fındık, yer fıstığı, narenciye
Türkiye: 6. Kalıntı Süresi (PHI) ve MRL Değerleri
Ürün PHI (Gün) AB MRL (mg/kg)
Domates 14 0.01* (LOQ)
Patates 21 0.01*
Marul 14 0.01*
Mısır 30 0.01*
Elma 28 0.01*
AB ve Türkiye`de MRL değerleri sıfıra yakın kabul edilen default seviyeye (LOQ = 0.01 mg/kg) düşürülmüş ya da tamamen kaldırılmıştır.
7. Toksikolojik Özellikler ve Güvenlik
Parametre Değer / Açıklama
Oral LD₅₀ (sıçan) 76–125 mg/kg
Dermal LD₅₀ >2000 mg/kg
LC₅₀ (inhalasyon, 4 saat) ~2.5 mg/L
Karsinojenite Yetersiz kanıt – IARC Grup 3
Reprodüktif Toksisite Gelişimsel nörotoksisite riski – çocuklar hassas
Mutajenik Potansiyel DNA hasarı potansiyeli taşıyor
Arılara Toksisite Yüksek (LD₅₀: 0.22 μg/bee)
Balıklara Toksisite Yüksek – LC₅₀ (96h): ~1.4 mg/L
Kullanıcı Güvenliği Eldiven, maske, gözlük zorunlu; zehirlenme riski
Zehirlenme Belirtileri Baş ağrısı, mide bulantısı, kas seğirmesi, solunum depresyonu
İlk Yardım Maruziyette hemen yıkama, acil tıbbi destek gerekebilir
8. Direnç Gelişimi ve IPM Tavsiyeleri
Başlık Açıklama
Direnç Riski Orta – bazı zararlı popülasyonlarında direnç bildirilmiştir
Mekanizma Enzimatik detoksifikasyon, asetilkolinesteraz mutasyonu
Dirençli Zararlılar Aphis spp., Thrips spp., Liriomyza spp.
IRAC Grubu Grup 1B
IPM Tavsiyeleri - Kimyasal mücadeleyi zararlı eşiğine göre başlat - Doğal düşmanlara zarar vermeyecek ürünler tercih et - Zararlı türüne göre farklı etki mekanizmasına sahip insektisitlerle rotasyon yap - Biyoteknik (feromon, yapışkan tuzak) ve biyolojik ajanlarla entegre mücadele yap
Biyolojik Alternatifler Spinosad, Beauveria bassiana, Bacillus thuringiensis, Azadirachtin
Sezonluk Uygulama Sıklığı Maksimum 1–2 defa aynı IRAC grubu ürün kullanılmalı
