Bilgi Bankası

Genel Bilgiler
Malathion, organofosfat grubuna ait, geniş spektrumlu bir insektisittir. Asetilkolinesteraz enzimini inhibe ederek sinir sistemini etkiler ve böceklerde felce ve ölüme yol açar. Tarımsal alanların yanı sıra halk sağlığı ve veterinerlik uygulamalarında da yaygın olarak kullanılmıştır.

1. Kimyasal Özellikler
Özellik Açıklama
Kimyasal Adı Diethyl [(dimethoxyphosphorothioyl)thio]butanedioate
CAS Numarası 121-75-5
Moleküler Formül C10H19O6PS2
Molekül Ağırlığı 330.35 g/mol
Fiziksel Hali Açık sarı ila kahverengi sıvı
Erime Noktası -8 °C
Kaynama Noktası 156 °C (0.5 mmHg)
Suda Çözünürlük 145 mg/L (25 °C)
Toprak Yarı Ömrü 1–12 gün
Buhar Basıncı (25 °C) 1.78 × 10⁻⁴ mmHg

2. Etki Mekanizması
Özellik Açıklama
Etki Grubu (IRAC) 1B (Organofosfatlar)
Hedef Nokta Asetilkolinesteraz enzimi
Etki Şekli Sinir sistemini felce uğratarak böceği öldürür
Etkisi Temas ve mide yoluyla etkilidir

3. Kullanım Alanları ve Formülasyonlar
Kullanım Alanı Açıklama
Tarım Meyve, sebze, bağ, turunçgil, pamuk, buğday vb. zararlılara karşı
Halk Sağlığı Sivrisinek, karasinek, tatarcık (özellikle ULV formu)
Veterinerlik Dış parazitlerin kontrolü (sığır, koyun vs.)
Formülasyonlar EC (Emülsiyon konsantresi), ULV, DP, SP

4. Etkili Olduğu Zararlılar
Zararlı Türü Latince Adı
Yaprak bitleri Aphis spp.
Pamuk yaprak biti Aphis gossypii
Kırmızı örümcek Tetranychus spp.
Beyaz sinek Bemisia tabaci
Sivrisinek Anopheles, Culex spp.
Karasinek larvaları Musca domestica
Semizotu piresi Phyllotreta spp.

5. Ruhsatlı Olduğu Bitkiler
Bölge Bitkiler ve Kullanım Notları
Türkiye Geçmişte domates, patates, şeftali, bağ, pamuk, turunçgil, süs bitkileri için ruhsatlıydı. 2020 sonrası kullanımı büyük ölçüde sınırlandırılmıştır.
Dünya ABD, Hindistan, Brezilya, Meksika gibi ülkelerde sivrisinek kontrolü ve bazı tarımsal kullanımlarda hâlâ aktif. AB ülkelerinde kullanımı yasaklanmıştır.

6. Kalıntı Süresi (PHI) ve MRL Değerleri
Ürün PHI (Gün) AB MRL (mg/kg)
Domates 3–7 0.01*
Şeftali 14 0.01*
Üzüm 14 0.01*
Mısır 3 0.01*
Patates 7 0.01*

AB`de birçok üründe MRL değeri minimum limit olan 0.01 mg/kg (LOQ) seviyesine çekilmiştir veya tamamen kaldırılmıştır.


7. Toksikolojik Özellikler ve Güvenlik

Özellik Değer / Açıklama
Oral LD₅₀ (sıçan) 1000–1375 mg/kg
Dermal LD₅₀ >4000 mg/kg
İnhalasyon LC₅₀ (4 saat) >17 mg/L
Karsinojenite Muhtemel değil (Grup 3 – IARC)
Reprodüktif Toksisite Yüksek dozda testis hasarı bildirilmiş
Arılara Toksisite Orta düzey – arılar için dikkatli olunmalı
Su Canlılarına Etkisi Yüksek toksik (özellikle balıklar ve su böcekleri)
Kullanıcı Güvenliği Eldiven, maske, gözlük kullanımı zorunlu
Zehirlenme Belirtileri Baş ağrısı, halsizlik, terleme, bulanık görme

8. Direnç Gelişimi ve IPM Tavsiyeleri
Başlık Açıklama
Direnç Riski Orta düzey – bazı bölgelerde direnç bildirilmiştir
Direnç Mekanizması Asetilkolinesteraz mutasyonları, metabolik detoksifikasyon
IRAC Grubu 1B
IPM Tavsiyeleri - Aynı IRAC grubundaki insektisitlerle ardışık uygulamadan kaçınılmalı - Biyoteknik ve biyolojik yöntemlerle desteklenmeli - Zararlı yoğunluğu eşik değere ulaşmadan uygulama yapılmamalı
Biyolojik Alternatifler Bacillus thuringiensis, Beauveria bassiana, Metarhizium spp., Azadirachtin
Antidot (zehirlenmede) Atropin sülfat + 2-PAM



İlaç Önerileri