Bilgi Bankası

Genel Bilgiler
Acetamiprid, neonikotinoid grubuna ait, sistemik etkili bir insektisittir. Özellikle emici ağız yapısına sahip zararlılar üzerinde mide ve temas yoluyla etkilidir. Nikotinik asetilkolin reseptörlerine bağlanarak sinir sisteminde kalıcı uyarıma neden olur; bu da felç ve ölüme yol açar. Arılara göre diğer neonikotinoidlere nazaran daha düşük toksik kabul edilir.

1. Kimyasal Özellikler
Özellik Açıklama
Kimyasal Adı (E)-N¹-[(6-Chloro-3-pyridyl)methyl]-N²-cyano-N¹-methylacetamidine
CAS Numarası 135410-20-7
Moleküler Formül C10H11ClN4
Molekül Ağırlığı 222.68 g/mol
Fiziksel Hali Beyaz kristal toz
Erime Noktası 100–102 °C
Suda Çözünürlük 2.95 g/L (20 °C) – yüksek çözünürlük
Toprak Yarı Ömrü 1–8 hafta (toprak ve pH’a bağlı)
Log P (Kow) 0.8 (düşük biyobirikim potansiyeli)

2. Etki Mekanizması
Özellik Açıklama
IRAC Grubu 4A – Neonikotinoid
Etki Noktası Nikotinik asetilkolin reseptör agonisti (nAChR)
Etki Şekli Sistemik + mide ve temas etkili
Etkisi Sinir iletiminde sürekli uyarılma → kas spazmı → felç → ölüm

3. Kullanım Alanları ve Formülasyonlar
Alan Açıklama
Tarım Sebze, meyve, bağ, süs bitkileri, pamuk, narenciye
Sera / Açık Alan Her iki koşulda etkin kullanım
Formülasyonlar SP, SL, WG, SG
Tohum Kaplama Az sayıda ülkede sınırlı olarak uygulanmaktadır

4. Etkili Olduğu Zararlılar
Zararlı Grubu Latince Adı / Açıklama
Yaprak Bitleri Aphis spp., Myzus persicae
Beyaz Sinek Bemisia tabaci
Trips Thrips tabaci
Unlu Bit Pseudococcus spp.
Kabuklu Bit Parlatoria, Diaspidiotus spp.
Kiraz Sineği Rhagoletis cerasi
Süs Bitkileri Zararlıları Thrips, yaprak biti, kabuklu bit türleri

5. Ruhsatlı Olduğu Bitkiler (Türkiye & Dünya)
Bölge Bitkiler
Türkiye Domates, biber, elma, armut, şeftali, narenciye, bağ, süs bitkileri, pamuk
Dünya Japonya (orijinal geliştirici), AB ülkeleri (bazı ülkelerde sınırlı), ABD, Hindistan, Çin – geniş spektrumda sebze ve meyve ürünleri

Not: AB’de diğer neonikotinoidlerin aksine arılar üzerindeki görece düşük etkisi nedeniyle bazı alanlarda kullanımı devam etmektedir.

6. Kalıntı Süresi (PHI) ve MRL Değerleri

Ürün PHI (Gün) AB MRL (mg/kg)
Elma 14 0.5
Üzüm 14 1.0
Biber 3–7 0.3
Domates 3 0.3
Narenciye 7–14 0.5
Patates 7 0.05
Kiraz 14 0.2

MRL ve PHI değerleri ülke mevzuatlarına göre farklılık gösterebilir.

7. Toksikolojik Özellikler ve Güvenlik

Özellik Değer / Açıklama
Oral LD₅₀ (sıçan) 217 mg/kg (orta toksik)
Dermal LD₅₀ >2000 mg/kg
İnhalasyon LC₅₀ >1.15 mg/L
Karsinojenite IARC Grubu 3 – Yetersiz kanıt
Reprodüktif Toksisite Düşük
Arılara Toksisite Orta – neonikotinoidler içinde en düşük toksisiteye sahip olanlardandır (LD₅₀ oral: 7.1 μg/bee)
Balıklara Toksisite Orta
Kullanıcı Güvenliği Eldiven, gözlük, maske kullanımı önerilir
İlk Yardım Semptomatik destek tedavisi – spesifik antidotu yoktur

8. Direnç Gelişimi ve IPM Tavsiyeleri
Başlık Açıklama
Direnç Riski Orta – uzun dönem tek başına kullanıldığında risk artar
Direnç Mekanizması Reseptör değişimi ve detoksifikasyon enzimleri (P450, esteraz)
IRAC Grubu 4A
IPM Tavsiyeleri - Farklı etki mekanizmasına sahip ürünlerle rotasyon yapılmalı - Popülasyon yoğunluğu izlenmeli - Biyolojik mücadele unsurları ile desteklenmeli - Arı aktivitesinin düşük olduğu saatlerde uygulama yapılmalı
Alternatif Maddeler Pyriproxyfen (7C), Spirotetramat (23), Beauveria bassiana, Neem türevleri
Uygulama Sıklığı Sezon içinde aynı etken maddeyle 1–2 uygulama ile sınırlandırılmalı

İlaç Önerileri