Bilgi Bankası

Genel Bilgiler
Spinetoram, doğal kökenli spinosyn bileşiklerinden türetilmiş, yarı sentetik bir insektisittir. Spinosyn J ve Spinosyn L türevlerinin modifikasyonuyla elde edilmiştir. Spinosad gibi bakteriyel kaynaklı (Saccharopolyspora spinosa) bir insektisit olmasına rağmen, daha geniş spektrumlu, daha dayanıklı ve daha uzun süre etkilidir.

1. Kimyasal Özellikler
Özellik Açıklama
Kimyasal Adı (Spinetoram-J ve Spinetoram-L karışımı) [XDE‑175-J/L] 
CAS Numarası 935545‑74‑7 
Moleküler Formül C₄₂H₆₉NO₁₀ (Spinetoram-J); C₄₃H₆₉NO₁₀ (Spinetoram-L)
Molekül Ağırlığı J ≈ 748 g/mol, L ≈ 760 g/mol 
Fiziksel Hali Beyaz-sarı katı (toz/sayfa formu) 
Suda Çözünürlük ~29 mg/L (20 °C) – düşük mobilite
Log P (Kow) Yüksek lipofilik yapı (K_oc ≈ 1 800–43 800 ml/g) 
Toprak Yarı Ömrü 6–24 gün; sucul ortamda atmosferik bozunma < 1 gün

2. Etki Mekanizması
Özellik Açıklama
IRAC Grubu 5 – Spinosynler
Hedef Nokta Nikotinik asetilkolin reseptörü ve GABA sistemi üzerinde allosterik uyarım 
Etki Şekli Temas ve mide etkili; merkezi sinir sisteminde aşırı uyarılma sonucu felç ve ölüm

3. Kullanım Alanları ve Formülasyonlar
Alan Açıklama
Tarım Üzüm, elma, armut, kayısı, şeftali, kiraz, narenciye, pamuk gibi
Depolama Tahıl korumasında (≈ 1 ppm depolama dozajı) 
Formülasyonlar SC, WG, OD (toz/çözünabilir granül) – ürün ismi: Delegate, Radiant, Cheristin

4. Etkili Olduğu Zararlılar

  • Elma iç kurdu (Cydia pomonella)

  • Tripsler (Thrips spp.)

  • Akdeniz meyve sineği (Ceratitis capitata)

  • Yaprak galeri sineği (Liriomyza spp.)

  • Meyve sinekleri (Drosophila suzukii)

  • Pamuk böceği (Leptinotarsa decemlineata)

5. Ruhsatlı Olduğu Bitkiler – Türkiye & Dünya
Bölge Durum
Türkiye Sınırlı ruhsat – genellikle seracılık ya da özel ürünler için kullanılabilir; açık alan ruhsatı sınırlıdır.
Dünya AB’de 2024’e dek ruhsatlıydı, bazı ülkelerde hala tarımsal ve depolama amaçlı kullanımda; ABD, Brezilya, Çin, Hindistan’da yaygın ruhsatlıdır. Spinetoram organik tarımda kullanımı yasaktır. 

 6. Kalıntı Süresi ve MRL Değerleri

  • Çay: MRL 1 mg/kg önerilmiştir, PHI ~5 gün 

  • Diğer meyve/sebze ürünlerinde EFSA düzenlemeleriyle MRL’ler revize edilmiştir; örneğin kayısı, şeftali gibi meyvelerde 1–4 mg/kg seviyelerine düşürülmüştür.

  • ABD: Baharat grubu (Spice26): 1.7 ppm, sap ve gövde sebzeleri (22A): 0.4 ppm

7. Toksikolojik Özellikler ve Güvenlik
Özellik Açıklama
Oral LD₅₀ (sıçan)
Dermal LD₅₀ / İnhalasyon Çok düşük absorbsiyon – çok düşük risk 
Arılar için toksisite Yüksek; LD₅₀ ~0.039 µg/bee – çiçeklenme sırasında direkt uygulama önerilmez
Su canlıları Daphnia için yüksek toksik; balıklar düşük risk (biyoakkumülasyon zayıf ama sedimentte kalıcılık olabilir) 
Kullanıcı Güvenliği Eldiven, koruyucu gözlük ve uygun kıyafet önerilir; cilt alerjisi riski mevcut (sensitizer) 

 8. Direnç Gelişimi ve IPM Tavsiyeleri

Başlık Açıklama
Direnç Riski Şimdilik düşük–orta; uygulama alışkanlıklarına bağlı gelişebilir.
Direnç Mekanizması Henüz net raporlanmamış; metabolik detoksifikasyon potansiyeli olabilir.
IRAC Grubu 5
IPM Tavsiyeleri - Biyolojik ajanlarla entegre kullanım (parazitoit, predatörler)- Farklı IRAC gruplarıyla rotasyon- Zararlı eşiği takip edilerek uygulama yapılmalı- Arı uçuşu düşükken uygulama önerilir
Alternatif Ajanlar Spinosad, Azadirachtin, Bt ürünleri
Uygulama Sıklığı Sezonda maksimum 1–2 uygulama önerilir

İlaç Önerileri