Genel Bilgiler Glufosinate-ammonium, geniş spektrumlu, sistemik olmayan temas etkili bir herbisit olup, özellikle tek ve çok yıllık yabancı otların kontrolünde kullanılan fosfinik asit türevi bir aktif maddedir. Kimyasal olarak DL-fosfinotrisin amonyum tuzu olarak bilinir.
İlk olarak doğal formu (bialaphos ) bazı Streptomyces bakterilerinden izole edilmiş, daha sonra sentetik olarak üretilmiştir. Tarımsal kullanımda genetik olarak değiştirilmiş Glufosinate-tolerant (LibertyLink) ürünlerle birlikte yaygın şekilde uygulanır.
1. Kimyasal Özellikler
Özellik Bilgi
Kimyasal Adı (IUPAC) 2-amino-4-(hidroksi(metil)fosfinil)butanoik asit, amonyum tuzu
CAS Numarası 77182-82-2
Moleküler Formül C₅H₁₅N₂O₄P
Molekül Ağırlığı 198.16 g/mol
Fiziksel Form Beyaz kristalimsi toz
Erime Noktası 195–200 °C (çözeltiden kristalleşmiş form)
Buhar Basıncı Çok düşük
Suda Çözünürlük 1370 g/L (20 °C) – çok yüksek
Log Kow -5.07 (yüksek hidrofilik)
Stabilite pH 5–9 aralığında kararlı; UV ışığında yavaş bozunma
2. Etki Mekanizması
Özellik Bilgi
HRAC Grubu H – Glutamin sentetaz inhibitörleri
Hedef Mekanizma Glutamin sentetaz enzimini inhibe ederek bitkide amonyak birikimine yol açar.
Etkisi Amonyak toksisitesi → fotosentez durması → hücre zarının bozulması → bitkinin 3–7 gün içinde ölümü.
Taşınma Sınırlı sistemik hareket (özellikle yaprakta lokal etki baskın).
Seçicilik Total (seçici olmayan) herbisit; yalnızca toleranslı GDO bitkilerde sıra üzeri kullanım mümkün.
3. Kullanım Alanları ve Formülasyonlar
Formülasyon Tipi Konsantrasyon Kullanım Alanı
SL (Suda çözünebilen konsantre) %13.5–20 GA asit eşdeğeri Meyve bahçesi, bağ, sebze
SG (Suda çözünebilen granül) %50–95 Tarla, endüstriyel alanlar
Karışımlar GA + Glyphosate, GA + 2,4-D Geniş spektrumlu yabancı ot kontrolü
4. Etkili Olduğu Yabancı Otlar
Dar yapraklı otlar: Echinochloa crus-galli , Setaria spp. , Lolium spp.
Geniş yapraklı otlar: Amaranthus spp. , Chenopodium album , Convolvulus arvensis
Çok yıllık rizomlu otlar: Cynodon dactylon , Sorghum halepense (üst aksam kontrolü)
Bazı odunsu bitkiler: Rubus spp. (böğürtlen), Urtica dioica (ısırgan)
5. Ruhsatlı Olduğu Bitkiler – Türkiye ve Dünya
Bölge Bitkiler Kullanım Şekli
Türkiye Meyve bahçeleri, bağ, fındık, sebzeler Sıra arası ve sıra üzeri ot kontrolü (örtü bitkisi olmayan alanlar)
AB / EFSA Meyve, bağ, sebze, endüstriyel alanlar Ön ekim, sıra arası uygulama
ABD / EPA GDO tolerant mısır, pamuk, kolza (LibertyLink) Sıra üzeri post-emergence uygulama
6. Kalıntı Süresi (PHI) ve MRL Değerleri
Ürün PHI MRL (mg/kg) – Codex MRL (mg/kg) – AB
Meyve 7–14 gün 0.05–0.2 0.05–0.2
Tahıllar 7–14 gün 0.05 0.05
Mısır (tane) 7 gün 0.05 0.05
Sebzeler 7 gün 0.05–0.2 0.05–0.2
7. Toksikolojik Özellikler ve Güvenlik
Parametre Değer
Oral LD₅₀ (sıçan) 2000–5000 mg/kg (düşük–orta toksisite)
Dermal LD₅₀ (sıçan) >2000 mg/kg
Göz/Deri Tahrişi Gözde tahriş edici, deride hafif tahriş edici
Arılar Düşük risk
Balık LC₅₀ (96h, Oncorhynchus mykiss ): ~10 mg/L (orta derecede toksik)
Memeliler Uzun süreli maruziyette nörotoksisite ve üreme toksisitesi olasılığı (EFSA değerlendirmesi)
WHO Sınıfı III – Hafif tehlikeli
8. Direnç Gelişimi ve IPM Tavsiyeleri
