Bilgi Bankası

Genel Bilgiler

MCPA, seçici sistemik bir post-emergence (çıkış sonrası) herbisit olup geniş yapraklı yabancı otların kontrolünde yaygın olarak kullanılan fenoksi asit grubu bir aktif maddedir. 2,4-D’ye kimyasal ve biyolojik olarak benzer, ancak bazı bitkilere karşı daha yüksek selektivite sağlar.

Kimyasal sınıf: Fenoksi alkanoik asit türevleri (sentetik auksinler)
İlk geliştirilme yılı: 1945
Kullanım amacı: Özellikle tahıllarda, çim alanlarında ve otlaklarda geniş yapraklı yabancı otların kontrolü
Çalışma şekli: Bitkilerde doğal auksin hormonunun etkisini taklit ederek kontrolsüz büyüme ve dokusal bozulmaya yol açar.

1) Kimyasal Özellikler

Özellik Bilgi
Kimyasal Adı (IUPAC) (4-chloro-2-methylphenoxy)acetic acid
Diğer adlar MCPA asit; MCPA amine/ester tuzları
CAS No 94-74-6
Moleküler formül C₉H₉ClO₃
Molekül ağırlığı 204.62 g/mol
Fiziksel hâl Beyaz kristalimsi katı (asit formu)
Erime noktası ~118–120 °C
Buhar basıncı (25 °C) çok düşük (≈10⁻³–10⁻² mPa)
Suda çözünürlük (25 °C) ~0.8–1.2 g/L (asit); tuz/esterlerde daha yüksek
pKa ~3.1
Log Kow ~2.6–2.8 (asit)
Stabilite Işığa orta dayanıklı; mikroorganizmalarla toprakta nispeten hızlı parçalanır (yarı ömür tipik olarak gün–hafta mertebesi)


2) Etki Mekanizması
Başlık Bilgi
HRAC grubu O – Sentetik auksinler
Mekanizma Doğal auksin (IAA) etkisini taklit eder → hücre uzaması/bölünmesi ve etilen üretiminde düzensizlik → vasküler kollaps, büyüme noktalarında nekroz → geniş yapraklı otlarda ölüm
Taşınma Ksilem ve floemle sistemik hareket
Selektivite Monokotiller (tahıllar/çimler) genellikle toleranslı; dikotiller duyarlı

3) Kullanım Alanları ve Formülasyonlar
Formülasyon Ör. aktif madde düzeyi Not
SL (suda çözünebilen konsantre – amin/dimetilamin tuzu) %30–50 a.i. Tarla/çim uygulamaları
EC/EE (ester formu) %40–60 a.i. Daha hızlı alım; sıcak rüzgârda volatilite/fitotoksisite riski
WP/WG %50–75 Klasik selektif kullanım
Karışımlar MCPA + 2,4-D, MCPB, fluroxypyr, dicamba, bromoxynil Spektrum genişletme ve direnç yönetimi

4) Etkili Olduğu Yabancı Otlar (örnekler)

  • Yıllık/çok yıllık geniş yapraklılar: Amaranthus retroflexus (horoz ibiği), Chenopodium album (sirken), Stellaria media, Polygonum aviculare, Rumex spp. (labada), Galium aparine, Capsella bursa-pastoris, Sinapis arvensis (yabani hardal)

  • Kök sürgünlü/derin kök: Cirsium arvense (kanada dikeni), Carduus nutans (devedikeni) – genç dönemlerde daha iyi kontrol

5) Ruhsatlı Olduğu Bitkiler – Türkiye ve Dünya

Bölge Tipik ürünler Uygulama amacı
Türkiye Buğday, arpa, yulaf, çavdar; çim/mera Çıkış sonrası geniş yapraklı ot kontrolü
AB (EFSA ülkeleri) Tahıllar, yem bitkileri, çim, endüstriyel alanlar Selektif post-emergence
ABD (EPA) Tahıllar, çim/peyzaj, otlaklar, endüstriyel alanlar Geniş yapraklı otlar; odunsu genç sürgünlerde spot uygulama

Ülke/etiket bazında hedef ot ve dozlar değişir; etiket talimatı esastır.

6) Kalıntı Süresi (PHI) ve MRL (özet değer aralıkları)

Ürün PHI (tipik) Codex MRL (mg/kg) AB MRL (mg/kg)
Tahıllar (buğday, arpa vb.) 7–14 gün 0.05–0.2 0.05–0.2
Mısır 7–14 gün 0.05 0.05
Otlak/çim Hasat edilmez – –

MRL ve PHI değerleri ülke/ürün/ruhsata göre güncellenebilir; sevkiyat yapılacak pazarın güncel resmi MRL listesi mutlaka kontrol edilmelidir.

7) Toksikolojik Özellikler ve Güvenlik

Parametre Değer/yorum
Akut oral LD₅₀ (sıçan) ~700 mg/kg (asit); tuz/ester formları genelde daha düşük akut toksisiteye sahiptir
Dermal LD₅₀ (tavşan) >2000 mg/kg
İnhalasyon Düşük akut toksisite; esterlerde buhar tahrişi riski
Göz/deri Orta derecede tahriş edici (özellikle esterler)
Arılar Düşük akut toksisite
Balık/dafni Düşük–orta; formulasyona bağlı değişir
Kronik risk Mevzuata uygun kullanıldığında kabul edilebilir; operatör için PPE (eldiven, gözlük) önerilir
WHO sınıfı II–III (formülasyona göre)

8) Direnç Gelişimi ve IPM Tavsiyeleri

  • Direnç durumu: Sentetik auksinlere (Grup O) karşı bazı geniş yapraklı türlerde alan bazlı direnç vakaları raporlanmıştır.

  • IPM/Direnç yönetimi:

    • HRAC O dışındaki gruplarla rotasyon (ör. ALS inhibitörleri – B, HPPD – F2, PSII – C1, sentetik auksin dışı karışımlar).

    • Karışım stratejileri (MCPA + fluroxypyr/dicamba/bromoxynil) ile farklı MOA’lar aynı uygulamada.

    • Otlar genç ve aktif büyüme dönemindeyken uygulama; hedef dışı rüzgâr sürüklenmesini önle.

    • Münavebe, örtü bitkisi, mekanik mücadele ve temiz tohum kullanımı.

    • Dozu düşürmemek; etiket su hacmi ve adjuvant tavsiyelerine uymak.

İlaç Önerileri