Isoxaflutole, izoksazol kimyasal grubuna ait, selektif sistemik bir ön ve erken çıkış sonrası (pre- ve early post-emergence) herbisittir. Temel olarak mısır ve şeker kamışı tarımında kullanılan bu aktif madde, geniş yapraklı yabancı otlar ve bazı dar yapraklı türlerin kontrolünde etkilidir.
Bitkiye girdikten sonra metabolize olarak diketonitril (DKN) türevine dönüşür ve 4-hidroksifenilpiruvat dioksigenaz (HPPD) enzimini inhibe eder. Bu inhibisyon sonucu karotenoid sentezi engellenir, klorofil fotooksidasyona uğrar ve bitkide beyazlama (kloroz) ardından ölüm meydana gelir.
Isoxaflutole, HRAC sınıflandırmasına göre Grup F2 (HPPD inhibitörleri) altında yer alır ve toprakta düşük dozlarda dahi etkili olup uzun süreli rezidüel kontrol sağlayabilir.
1. Kimyasal Özellikler
| Özellik |
Bilgi |
| Kimyasal Adı (IUPAC) |
5-cyclopropyl-4-(2-methylsulfonyl-4-trifluoromethylbenzoyl)isoxazole |
| CAS Numarası |
141112-29-0 |
| Moleküler Formül |
C15H12F3NO5S |
| Molekül Ağırlığı |
375.32 g/mol |
| Kimyasal Sınıf |
Izoksazol herbisit |
| Fiziksel Form |
Beyaz kristal katı |
| Erime Noktası |
163–164°C |
| Buhar Basıncı |
2.1 × 10⁻⁷ mPa (25°C) |
| Suda Çözünürlük |
6.2 mg/L (pH 7, 25°C) |
| LogP (Kow) |
2.4 (nötral pH) |
2. Etki Mekanizması
| Özellik |
Bilgi |
| Hedef Enzim |
4-hidroksifenilpiruvat dioksigenaz (HPPD) |
| Etki Şekli |
Karotenoid biyosentezini engeller, klorofilin fotooksidasyonuna neden olur |
| Görsel Belirti |
Yapraklarda beyazlama (kloroz), nekroz ve ölüm |
| Etkileşim |
Hem yaprak hem kök yoluyla sistemik etki |
| HRAC Grubu |
F2 (HPPD inhibitörleri) |
3. Kullanım Alanları ve Formülasyonlar
| Kullanım Alanı |
Formülasyon Tipi |
Açıklama |
| Mısır tarlaları |
OD (yağ dispersiyon), WG (suda dağılabilir granül) |
Pre- ve early post-emergence uygulamalar |
| Şeker kamışı |
OD, WG |
Uzun süreli rezidüel yabancı ot kontrolü |
| Endüstriyel alanlar |
WG |
Kalıcı yabancı ot baskısı |
4. Etkili Olduğu Zararlılar (Yabancı Otlar)
| Geniş Yapraklılar |
Dar Yapraklılar |
| Amaranthus spp. (Horoz ibiği) |
Echinochloa crus-galli (Darıcan) |
| Chenopodium album (Kaz ayağı) |
Digitaria sanguinalis (Kanlı darı) |
| Abutilon theophrasti (Pamuk feryadı) |
Setaria spp. (Kirpi darısı) |
| Xanthium strumarium (Pıtrak) |
Panicum dichotomiflorum (Yabani darı) |
5. Ruhsatlı Olduğu Bitkiler – Türkiye ve Dünya
| Ülke |
Ruhsatlı Olduğu Bitkiler |
| Türkiye |
Mısır (tane ve silaj) |
| ABD |
Mısır, şeker kamışı |
| AB Ülkeleri |
Mısır |
| Brezilya |
Mısır, şeker kamışı |
| Avustralya |
Mısır |
6. Kalıntı Süresi ve MRL Değerleri
| Parametre |
Bilgi |
| Hasat Öncesi Bekleme Süresi (PHI) |
Mısır için 90 gün |
| Toprak Yarılanma Ömrü (DT50) |
5–15 gün (ana madde), metabolit DKN daha uzun sürebilir |
| MRL (EU) |
Mısır tane: 0.02 mg/kg |
| MRL (Codex) |
0.02 mg/kg (mısır) |
7. Toksikolojik Özellikler ve Güvenlik
| Parametre |
Değer |
| Akut Oral LD₅₀ (sıçan) |
>5000 mg/kg |
| Akut Dermal LD₅₀ (tavşan) |
>2000 mg/kg |
| Akut İnhalasyon LC₅₀ (rat, 4h) |
>5.1 mg/L |
| Cilt Tahrişi |
Tahriş edici değil |
| Göz Tahrişi |
Hafif tahriş edici |
| Dermal Hassasiyet |
Hassasiyet oluşturmaz |
| Karsinojenite |
Yok (EPA) |
| Mutajenite |
Yok |
| Reprodüktif Toksisite |
Yok |
8. Direnç Gelişimi ve IPM Tavsiyeleri
| Konu |
Tavsiye |
| Direnç Riski |
Orta düzey (HPPD inhibitörleri içinde direnç vakaları raporlanmış) |
| Yönetim Stratejileri |
- Farklı etki mekanizmasına sahip herbisitlerle rotasyon |
