Fenoxaprop-P-ethyl, arilofenoksi propiyonat kimyasal grubuna ait, seçici ve sistemik etkiye sahip bir post-emergence (çıkış sonrası) graminisit herbisittir. Özellikle buğday, arpa, pirinç, mısır ve bazı geniş yapraklı kültür bitkilerinde, dar yapraklı yabancı otların kontrolü için kullanılır.
Bitki bünyesine yapraklardan hızla emilir ve asetil-CoA karboksilaz (ACCase) enzimini inhibe eder. Bu enzim, yağ asidi sentezi için gerekli olduğundan, inhibitör etkisi hücre membranı oluşumunu durdurur, büyüme noktaları tahrip olur ve hedef yabancı otlar birkaç gün içinde solup ölür.
Fenoxaprop-P-ethyl, HRAC Grup A (ACCase inhibitörleri) sınıfındadır. Yalnızca hassas dar yapraklı yabancı otlara etkilidir; geniş yapraklı yabancı otlara karşı etkisizdir.
1. Kimyasal Özellikler
Özellik
Açıklama
CAS Numarası
71283-80-2
Moleküler Formül
C₁₈H₁₆ClNO₅
Molekül Ağırlığı
361.78 g/mol
Kimyasal Sınıf
Arilofenoksi propiyonatlar
Saflık
≥%95 (teknik madde)
Fiziksel Hali
Sarı-kahverengi viskoz sıvı
Çözünürlük
Organik çözücülerde yüksek, suda düşük çözünürlük
Buhar Basıncı
1.3 × 10⁻⁶ Pa (20°C)
Depolama
Serin, kuru, orijinal ambalajında, gıda ve yemden uzak
2. Etki Mekanizması
Özellik
Açıklama
Etki Grubu (HRAC)
Grup A – ACCase inhibitörleri
Hedef Enzim
Asetil-CoA karboksilaz (ACCase)
Etki Yolu
Sistemik, yapraktan emilim
Sonuç
Yağ asidi sentezini durdurarak hücre zarının oluşumunu engeller, büyüme noktası tahribi ve bitkinin ölümüne yol açar
3. Kullanım Alanları ve Formülasyonlar
Alan
Açıklama
Kullanıldığı Bitkiler
Buğday, arpa, pirinç, mısır, pamuk, soya
Yabancı Otlar
Dar yapraklı tek yıllık yabancı otlar
Formülasyon Tipleri
EC (Emülsiyon Konsantre), EW (Emülsiyon Yağ içinde Su)
Uygulama Zamanı
Çıkış sonrası (post-emergence), yabancı otlar genç dönemde iken
4. Etkili Olduğu Zararlılar (Yabancı Otlar)
Zararlı Tür
Latince Adı
Yabani yulaf
Avena fatua
Tilki kuyruğu
Alopecurus myosuroides
Çatal otu
Echinochloa crus-galli
Darıcan
Setaria spp.
Horoz ibiği
Digitaria sanguinalis
5. Ruhsatlı Olduğu Bitkiler (Türkiye ve Dünya)
Ülke
Ruhsatlı Olduğu Bitkiler
Türkiye
Buğday, arpa, çeltik
AB Ülkeleri
Buğday, arpa, çeltik, mısır, şeker kamışı
ABD
Soya, pamuk, tahıllar
Avustralya
Tahıllar, mısır, çeltik
6. Kalıntı Süresi (PHI) ve MRL Değerleri
Bitki
PHI (Gün)
MRL (mg/kg)
Buğday
35 gün
0.05
Arpa
35 gün
0.05
Çeltik
40 gün
0.05
Mısır
60 gün
0.05
7. Toksikolojik Özellikler ve Güvenlik
Parametre
Değer / Sonuç
Akut Oral LD₅₀ (Sıçan)
>5000 mg/kg
Akut Dermal LD₅₀
>2000 mg/kg
Akut İnhalasyon LC₅₀
>5 mg/L (4 saat)
Cilt Tahrişi
Zayıf
Göz Tahrişi
Hafif
Mutajenite / Kanserojenite
Negatif
Çevresel Etki
Balıklara orta derecede toksik, arılara düşük toksik
Kişisel Korunma
Eldiven, maske, koruyucu gözlük
8. Direnç Gelişimi ve IPM Tavsiyeleri
Konu
Tavsiye
Direnç Riski
ACCase inhibitörlerine karşı orta-yüksek risk
Önleme
Farklı etki mekanizmasına sahip herbisitlerle dönüşümlü kullanım
IPM Entegrasyonu
Kültürel önlemler (ekim nöbeti, toprak işleme), mekanik mücadele ile destek
Kullanım Stratejisi
Etkili olduğu dönemde (genç ot evresi) ve uygun dozlarda kullanmak
