Genel Bilgiler
Ethoprophos, organofosfat grubuna ait, geniş spektrumlu bir nematisit ve insektisit etken maddedir. Toprak uygulamaları ile kök bölgesinde yaşayan nematodlar ve bazı toprak kökenli zararlılar üzerinde etkilidir. Sinir sistemi üzerinde asetilkolinesteraz enzimini inhibe ederek toksik etki gösterir. Özellikle patates, mısır, muz, şeker pancarı ve çeşitli sebze üretiminde kök uru nematodu (Meloidogyne spp.), kist nematodu (Heterodera spp.) ve tel kurtları (Agriotes spp.) gibi zararlılara karşı kullanılır.
1. Kimyasal Özellikler
Özellik
Değer
IUPAC Adı
O-ethyl S,S-dipropyl phosphorodithioate
CAS Numarası
13194-48-4
Kimyasal Formül
C₈H₁₉O₂PS₂
Molekül Ağırlığı
242.34 g/mol
Fiziksel Formu
Sarımsı-kahverengi sıvı
Erime Noktası
< -20°C
Kaynama Noktası
Yaklaşık 100°C (0.05 mmHg’de)
Buhar Basıncı
0.028 mPa (20°C)
Suda Çözünürlük
750 mg/L (20°C)
Log Pow (Kow)
3.6
Stabilite
Normal depolama koşullarında stabil; alkali ortamlarda hidrolize olur
2. Etki Mekanizması
Mekanizma
Açıklama
Hedef Enzim
Asetilkolinesteraz (AChE)
Etki Tipi
Sinir sistemi sinapslarında asetilkolin birikmesine neden olarak sürekli sinir impulsu iletimi ve felç oluşturur
Etki Yeri
Toprakta kök bölgesi (rhizosfer)
Etki Grubu (IRAC)
1B – Organofosfatlar
3. Kullanım Alanları ve Formülasyonlar
Kullanım Alanı
Uygulama Yöntemi
Formülasyon Tipleri
Nematisit
Toprak uygulaması, ekim öncesi karıştırma veya sıra üzerine uygulama
GR (granül), EC (emülsiyon konsantre)
İnsektisit (toprak kökenli)
Tel kurtları, kök kurdu larvaları kontrolü
GR
4. Etkili Olduğu Zararlılar
Zararlı Türü
Bilimsel Adı
Kök uru nematodu
Meloidogyne spp.
Kist nematodu
Heterodera spp., Globodera spp.
Serbest yaşayan nematodlar
Pratylenchus spp., Tylenchulus spp.
Tel kurdu
Agriotes spp.
Mısır kök kurdu
Diabrotica spp. (larva)
5. Ruhsatlı Olduğu Bitkiler – Türkiye ve Dünya
Ülke
Bitki
Hedef Zararlı
Türkiye
Patates, mısır
Nematodlar, tel kurtları
ABD
Muz, mısır, yer fıstığı
Nematodlar
Latin Amerika
Muz, şeker kamışı
Kök nematodları
Afrika
Muz, sebzeler
Nematodlar, tel kurtları
6. Kalıntı Süresi (PHI) ve MRL Değerleri
Bitki
PHI (Gün)
MRL (mg/kg) – Codex
Patates
90
0.02
Mısır
60
0.02
Muz
60
0.02
7. Toksikolojik Özellikler ve Güvenlik
Özellik
Değer
Akut Oral LD50 (sıçan)
33 mg/kg (yüksek toksisite)
Akut Dermal LD50 (tavşan)
166 mg/kg
Akut İnhalasyon LC50
0.11 mg/L (4 saat)
Göz Tahrişi
Orta derecede tahriş edici
Cilt Tahrişi
Hafif tahriş edici
Cilt Emilimi
Yüksek
WHO Sınıflandırması
Class IA – Çok tehlikeli
Güvenlik Önlemleri
Uygulamada tam koruyucu ekipman (PPE) şart; çocuklar, hayvanlar ve arılardan uzak tutulmalı
8. Direnç Gelişimi ve IPM Tavsiyeleri
Konu
Tavsiye
Direnç Riski
Orta – sürekli kullanımla popülasyon toleransı artabilir
IPM İçinde Kullanımı
Kimyasal kontrol yalnızca ekonomik zarar eşiği aşıldığında yapılmalı; kültürel önlemler (ürün rotasyonu, solarizasyon, organik madde kullanımı) ile entegre edilmeli
Rotasyon
Aynı IRAC grubundaki organofosfatlarla ardışık kullanımından kaçınılmalı
İzleme
Nematod popülasyon yoğunluğu sezon öncesi analiz edilmeli
Çevresel Etki
Sucul organizmalara çok toksik, yeraltı suyuna sızma riski yüksek
