Bilgi Bankası

Genel Bilgiler

Thymol (veya timol) — doğal kökenli, bitkisel bir nematisit olarak kabul edilir.
Kimyasal nematisit değildir, ancak uçucu yağlar grubunda yer alır ve özellikle Meloidogyne spp. (kök-ur nematodları) üzerinde ölüm, yumurtadan çıkışın engellenmesi ve hareket kısıtlaması gibi çok yönlü etkilere sahiptir.

Timol, kekik yağı (Thymus vulgaris), mercan köşk (Origanum vulgare) ve ajowan (Trachyspermum ammi) bitkilerinin ana aktif bileşiğidir.

1. Genel Tanım

Özellik Bilgi
Etken madde Thymol (2-isopropyl-5-methylphenol)
Kimyasal sınıfı Monoterpenoid fenol (uçucu yağ bileşiği)
Kimyasal formül C₁₀H₁₄O
Kaynak Kekik, mercan köşk, karvakrol içeren bitkiler
Formülasyon tipi EC, SL, EO (uçucu yağ formülasyonları)
Kullanım tipi Biyolojik nematisit, fungisit, bakterisit
Ticari örnekler Thymashield®, Nemaclean®, ThymoNema®, BioThyme®

2. Etki Mekanizması (Nematod Üzerine)

Timol, nörotoksik, solunum bozucu ve repellent (kovucu) etki kombinasyonu gösterir.
Doğrudan temas yoluyla nematodları felç eder ve öldürür.

Etki Mekanizması Açıklama
1 Hücre zarını tahrip eder Lipofilik yapı nedeniyle kutikula ve zar lipidlerini çözer → iyon dengesi bozulur → ölüm.
2 Solunum ve enerji metabolizmasını bozar Mitokondriyal oksidatif fosforilasyonu engeller → enerji üretimi durur.
3 Sinir sistemi inhibisyonu GABA reseptörlerini bloke eder → felç.
4 Yumurtadan çıkışı engeller Meloidogyne incognita yumurtalarının açılım oranını %70–90 azaltır.
5 Kovucu (repellent) etki Toprakta ve kök çevresinde nematodun yönelimini engeller.

3. Hedef Nematod Türleri
Tür Etki Düzeyi Açıklama
Meloidogyne incognita ***** J2 ölüm oranı %90’a kadar, yumurtadan çıkış %80 azalır
Pratylenchus penetrans *** Hareket ve penetrasyon baskılanır
Heterodera glycines ** Kist gelişimi baskılanır
Rotylenchulus reniformis ** Dişi gelişimi azalır

4. Kullanım Alanları
Bitki Grubu Uygulama Amacı
Sebzeler (domates, biber, hıyar, patlıcan) Meloidogyne spp. kontrolü
Narenciye, bağ, zeytin Kök nematodlarına karşı koruyucu
Pamuk, yerfıstığı, patates Toprak nematodları ve fungus kombinasyon baskısı
Süs bitkileri ve sera Toprak dezenfeksiyonu ve repellent etki
Organik tarım OMRI / EU Organic sertifikalı biyopestisit olarak onaylı

5. Uygulama Bilgileri
Özellik Bilgi
Doz 1–3 L/ha (%20–30 timol içeren formülasyon)
Uygulama şekli Damlama hattı, toprak püskürtme, kök daldırma
Tekrarlama 15–30 gün arayla
Etki süresi 10–15 gün
PHI (Hasat aralığı) 0 gün (kalıntısız)

6. Toksikolojik ve Ekotoksikolojik Özellikler
Parametre Değer
Oral LD₅₀ (sıçan) >980 mg/kg (düşük toksik)
Dermal LD₅₀ (tavşan) >2000 mg/kg
Balık LC₅₀ (96h) 30–60 mg/L (orta toksik)
Arılar Düşük toksik
Toprakta kalıcılık (DT₅₀) 2–5 gün
Kalıntı riski (MRL) Yok

7. Avantaj ve Dezavantajlar
Avantaj Dezavantaj
Doğal, kalıntısız, çevre dostu Uçucu olduğu için etkisi kısa
Hızlı etki başlangıcı Tekrarlamalı uygulama gerekir
Organik tarımda kullanılabilir Yüksek dozda fitotoksisite riski
Fungus ve bakteri baskısı da sağlar Sıcaklık ve pH’a duyarlıdır

8. Türkiye Ruhsat Durumu (2025 itibarıyla)

Türkiye’de timol içeren bazı biyolojik ürünler Tarım ve Orman Bakanlığı’nda
biyopestisit veya biyolojik nematisit olarak kayıtlıdır:

Ürün Adı Etken Madde Kullanım Alanı
Thymashield® Thymol %25 Meloidogyne spp. ve Pratylenchus spp.
BioThyme® Kekik yağı (Thymol + Carvacrol) Organik tarımda nematisit
Nemaclean® Thymol + bitkisel yağ Toprak uygulamalı doğal nematisit

İlaç Önerileri