Cinnamomum zeylanicum (diğer adıyla Ceylon tarçını) ve onun uçucu yağları (özellikle sinnamaldehit, eugenol, sinnamik asit) bilimsel olarak bitkisel kökenli doğal nematisit olarak kabul edilir.
Yani bu bitkinin özü, yağı veya ekstraktı fitonematodlara karşı öldürücü (nematisidal), gelişim durdurucu (nematostatik) ve kovucu (repellent) etki gösterir.
Bu nedenle organik ve entegre mücadelede (IPM) güçlü bir biyolojik nematisit ajanıdır.
1. Genel Tanım
| Özellik |
Bilgi |
| Bitki adı |
Cinnamomum zeylanicum Blume (Ceylon tarçını) |
| Aile |
Lauraceae |
| Etken bileşikler |
Sinnamaldehit, Eugenol, Cinnamic acid, Linalool, Coumarin |
| Kullanım formu |
Uçucu yağ (essential oil), ekstrakt, toz |
| Kimyasal sınıfı |
Fenilpropanoid türevleri |
| Kullanım tipi |
Bitkisel biyopestisit / doğal nematisit |
| Ticari örnekler |
CinnaNem®, Cinnamax®, BioCinn®, NemaCinn® |
2. Etki Mekanizması (Nematod Üzerine)
C. zeylanicum özündeki sinnamaldehit ve eugenol bileşikleri nematodların sinir sistemi, solunumu ve hücre zarını hedef alır.
| Etki Mekanizması |
Açıklama |
| 1 Hücre zarının parçalanması |
Lipofilik bileşikler (sinnamaldehit, eugenol) nematod kutikulasını çözerek iyon sızmasına neden olur. |
| 2 Solunum ve enerji metabolizmasının durması |
Mitochondrial oksidatif fosforilasyon engellenir → ATP üretimi durur → ölüm. |
| 3 Sinirsel iletimin bozulması |
Asetilkolinesteraz aktivitesi baskılanır → felç. |
| 4 Yumurtadan çıkış inhibisyonu |
Meloidogyne incognita yumurtalarının açılım oranı %70–95 azalır. |
| 5 Kovucu etki (repellent) |
Tarçın yağındaki aromatik bileşikler kök bölgesine nematod yaklaşımını engeller. |
3. Hedef Nematod Türleri
| Tür |
Etki Düzeyi |
Açıklama |
| Meloidogyne incognita |
***** |
J2 ölüm oranı %90+, yumurta çıkışı engellenir |
| Pratylenchus penetrans |
*** |
Kök lezyon sayısı düşer |
| Heterodera glycines |
** |
Kist oluşumu baskılanır |
| Rotylenchulus reniformis |
** |
Dişi gelişimi azalır |
4. Kullanım Alanları
| Bitki Grubu |
Uygulama Amacı |
| Sebzeler (domates, biber, hıyar) |
Meloidogyne spp. baskısı |
| Narenciye, bağ, zeytin |
Toprak kaynaklı nematodlar |
| Pamuk, patates, yerfıstığı |
Kök lezyon ve ur nematodları |
| Sera ve fidanlıklar |
Toprak dezenfeksiyonu ve kök koruma |
| Organik tarım |
OMRI / EU Organic uyumlu doğal nematisit |
5. Uygulama Bilgileri
| Özellik |
Bilgi |
| Doz |
2–4 L/ha (%20–30 uçucu yağ formülasyon) |
| Uygulama şekli |
Damlama hattı veya kök çevresine uygulama |
| Tekrarlama |
20–30 gün arayla |
| Etki süresi |
7–14 gün (uçucu olduğu için kısa) |
| PHI (Hasat aralığı) |
0 gün (kalıntısız) |
6. Toksikolojik ve Ekotoksikolojik Özellikler
| Parametre |
Değer |
| Oral LD₅₀ (sıçan) |
>2000 mg/kg (düşük toksik) |
| Dermal LD₅₀ (tavşan) |
>5000 mg/kg |
| Balık LC₅₀ (96h) |
40–80 mg/L (düşük–orta toksik) |
| Arılar |
Zararsız |
| Toprak kalıcılığı (DT₅₀) |
3–5 gün |
| Kalıntı (MRL) |
Yok (doğal uçucu yağ) |
7. Avantaj ve Dezavantajlar
| Avantaj |
Dezavantaj |
| Tamamen doğal ve kalıntısız |
Uçucu, etki süresi kısa |
| Hızlı etki (1–3 gün içinde ölüm) |
Yüksek dozda fitotoksisite olabilir |
| Organik tarıma uygun |
Tekrarlamalı uygulama gerekir |
| Diğer uçucu yağlarla sinerjik (ör. thymol, eugenol) |
Sıcaklık ve pH etkili |
8. Türkiye Ruhsat Durumu (2025 itibarıyla)
Türkiye’de Cinnamomum zeylanicum özlü ürünler genellikle biyopestisit veya doğal nematisit olarak ruhsatlıdır:
| Ürün Adı |
Etken Madde |
Kullanım Alanı |
| CinnaNem® |
Sinnamaldehit + tarçın yağı |
Meloidogyne spp. kontrolü |
| BioCinn® |
Cinnamomum zeylanicum yağı |
Organik sebze üretiminde nematisit |
| NemaCinn® |
Tarçın yağı + bitkisel yağ |
Toprak kaynaklı nematodlar |
