Genel Bilgiler Allium sativum (yani sarımsak ) bitkisi, hem bilimsel hem pratik olarak doğal bir biyolojik nematisit olarak kabul edilir.organosülfür bileşikleri (özellikle allicin , diallyl disulfide , ajoene ) sayesinde oluşur.solunum sistemini , enzim yapısını ve hücre zarını bozarak ölüm veya gelişim durmasına yol açar.
1. Genel Tanım
Özellik Bilgi
Bitki adı Allium sativum L.
Aile Amaryllidaceae
Etken bileşikler Allicin, Diallyl disulfide, Diallyl trisulfide, Ajoene
Kimyasal sınıfı Organosülfür bileşikleri
Kullanım tipi Bitkisel biyolojik nematisit
Formülasyonlar Ekstrakt, fermentasyon sıvısı, uçucu yağ, macun
Ticari örnekler Nemaquell®, Garshield®, NemaStop®, BioAllium®, Nemaroot®
2. Etki Mekanizması (Nematod Üzerine)
Allium sativum kökenli bileşikler nematodlar üzerinde hem öldürücü (nematisidal) hem kovucu (repellent) hem de yumurta açılım engelleyici etki gösterir:
Etki Mekanizması Açıklama
1 Solunum enzimlerinin inhibisyonu Allicin, sülfhidril (-SH) gruplarına bağlanarak nematod solunum enzimlerini inaktive eder.
2 Hücre zarında geçirgenlik bozulması Diallyl disulfide kutikulayı parçalayarak iyon sızdırır → ölüm.
3 Hareket ve beslenme felci Sinir iletiminde asetilkolin blokajı → felç.
4 Yumurtadan çıkışın baskılanması Allicin, yumurta kabuğundaki lipid tabakayı bozar.
5 Kovucu (repellent) etki Kükürtlü bileşik kokusu ve kimyasal sinyali nematodun köke yönelimini engeller.
3. Hedef Nematod Türleri
Tür Etki Düzeyi Açıklama
Meloidogyne incognita ***** Yumurtadan çıkış inhibisyonu %80–90
Pratylenchus penetrans *** Kök lezyon sayısı düşer
Heterodera glycines ** Kist oluşumu baskılanır
Rotylenchulus reniformis ** Dişi oluşumu ve yumurta üretimi azalır
4. Kullanım Alanları
Bitki Grubu Uygulama Amacı
Sebzeler (domates, biber, hıyar, patlıcan) Meloidogyne spp. baskısı
Bağ, narenciye, zeytin Toprak nematodlarının azaltılması
Pamuk, yerfıstığı, patates Kök ve toprak nematod kontrolü
Sera ve fidanlıklar Dikim öncesi veya kök çevresine uygulama
Organik tarım OMRI / EU Organic onaylı biyopestisit
5. Uygulama Bilgileri
Özellik Bilgi
Doz 2–4 L/ha (%25 sarımsak ekstresi içeren formülasyon)
Uygulama şekli Damlama hattı, sulama veya kök daldırma
Tekrarlama 15–25 gün arayla
Etki süresi 10–20 gün
PHI (Hasat aralığı) 0 gün (kalıntısız)
6. Toksikolojik ve Ekotoksikolojik Özellikler
Parametre Değer
Oral LD₅₀ (sıçan) >5000 mg/kg (çok düşük toksik)
Dermal LD₅₀ (tavşan) >2000 mg/kg
Balık LC₅₀ (96h) >200 mg/L (düşük toksik)
Arılara etkisi Zararsız
Toprak kalıcılığı (DT₅₀) 3–7 gün (biyolojik olarak parçalanır)
Kalıntı (MRL) Yok
7. Avantaj ve Dezavantajlar
Avantaj Dezavantaj
Tamamen doğal ve kalıntısız Etkisi kısa süreli (uçucu)
Organik tarıma uygun Tek başına yüksek populasyonda yetersiz olabilir
Repellent + öldürücü etki Yüksek dozda hafif fitotoksisite riski
Trichoderma, Bacillus gibi ajanlarla uyumlu Tekrarlamalı uygulama gerekir
8. Türkiye Ruhsat Durumu (2025 itibarıyla)
Türkiye’de Allium sativum ekstraktı içeren biyolojik nematisitler Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından onaylanmıştır:
Ürün Adı Etken Madde Kullanım Alanı
Nemaquell® SL Sarımsak ekstresi %25 Meloidogyne spp. baskısı
Garshield® Allium sativum ekstraktı Organik sebze üretimi
NemaStop® Sarımsak + bitkisel yağ karışımı Kök-ur nematodu kontrolü
