Brassica juncea (hardal bitkisi, özellikle Hint hardalı olarak bilinir) doğal bir biyo-nematisit (biyofumigant) olarak kabul edilir.
Etkinliği, içerdiği glukozinolat bileşiklerinin toprakta parçalanarak izotiyosiyanat (ITC) gibi nematisit etkili gazları oluşturmasından kaynaklanır.
Bu mekanizma, kimyasal fumigant olan metam-sodyum veya methyl isothiocyanate (MITC) maddelerine biyolojik alternatif oluşturur.
1. Genel Tanım
| Özellik |
Bilgi |
| Bitki adı |
Brassica juncea (Hint hardalı) |
| Aile |
Brassicaceae |
| Etken bileşikler |
Sinigrin (glukozinolat), allyl isothiocyanate (A-ITC) |
| Etki maddesi (aktif dönüşüm) |
İzotiyosiyanatlar (biyolojik fumigant) |
| Kullanım tipi |
Biyo-fumigant / doğal nematisit |
| Formülasyonlar |
Taze bitki yeşil gübre, öğütülmüş toz, yağ ekstraktı |
| Ticari örnekler |
Biofum™ Mustard, GreenMan™, Nemagone™, BrassicaGuard® |
2. Etki Mekanizması (Nematod Üzerine)
Brassica bitkileri, dokuları parçalandığında glukozinolat + myrosinaz enzimi tepkimesi sonucu izotiyosiyanatlar (ITC) oluşturur.
Bu bileşikler, toprakta doğal fumigant etkisiyle nematodları öldürür.
| Etki Mekanizması |
Açıklama |
| 1 Hücre zarını tahrip eder |
ITC bileşikleri kutikulayı çözer → iyon sızıntısı → ölüm. |
| Solunum sistemini bozar |
Nematisit gazlar (A-ITC) mitokondriyal enzimleri inhibe eder. |
| 3 Sinirsel iletimi etkiler |
Asetilkolin sistemine müdahale → felç. |
| 4 Yumurtadan çıkışı engeller |
Meloidogyne spp. yumurtalarının açılımını %80’e kadar azaltır. |
| 5 Toprak dezenfeksiyonu |
Aynı zamanda fungus ve bakteri populasyonunu dengeler. |
3. Hedef Nematod Türleri
| Tür |
Etki Düzeyi |
Açıklama |
| Meloidogyne incognita |
***** |
J2 ölüm oranı %90+, güçlü fumigant etki |
| Pratylenchus penetrans |
*** |
Lezyon azalması, kök sağlığı artışı |
| Heterodera glycines |
** |
Kist gelişimi baskılanır |
| Rotylenchulus reniformis |
** |
Dişi oluşumu azalır |
4. Kullanım Alanları
| Uygulama |
Açıklama |
| Yeşil gübreleme (biofumigasyon) |
B. juncea bitkisi tarlada öğütülüp toprağa karıştırılarak ITC gazı salınımı sağlanır. |
| Ekstrakt / toz formu |
Taze bitki yerine yağ veya öğütülmüş formülasyon kullanılır. |
| Toprak karıştırma |
Bitki yeşil aksamı 15–20 ton/ha toprağa karıştırılır, nemlendirilir ve 3–5 gün kapatılır. |
| Sıvı ekstrakt |
Damlama hattından uygulanabilir (%5–10 çözeltisi). |
5. Uygulama Bilgileri
| Özellik |
Bilgi |
| Doz (yeşil bitki) |
15–25 ton/ha (toprağa karıştırılır) |
| Doz (ekstrakt) |
2–4 L/ha |
| Uygulama zamanı |
Hasat öncesi veya ekim arası (yeşil gübreleme) |
| Bekleme süresi |
5–7 gün toprak kapalı kalır (biyofumigasyon dönemi) |
| PHI (Hasat aralığı) |
0 gün (kalıntısız) |
6. Toksikolojik ve Ekotoksikolojik Özellikler
| Parametre |
Değer |
| Ana aktif bileşik |
Allyl isothiocyanate |
| Oral LD₅₀ (sıçan) |
>2000 mg/kg |
| Balık LC₅₀ (96h) |
60 mg/L (orta toksik) |
| Arılar |
Zararsız |
| Toprak kalıcılığı (DT₅₀) |
3–6 gün |
| Kalıntı (MRL) |
Yok (biyolojik kökenli) |
7. Avantaj ve Dezavantajlar
| Avantaj |
Dezavantaj |
| Tamamen doğal, kalıntısız |
Yeşil gübre uygulaması zaman ve alan ister |
| Güçlü nematisidal etki |
Fumigasyon sırasında hava geçişi sınırlanmalı |
| Aynı zamanda fungus/bakteri kontrolü sağlar |
Taze bitkide koku ve geçici fitotoksisite olabilir |
| Organik tarıma uygun |
Etkisi kısa süreli (uçucu bileşikler) |
8. Türkiye Ruhsat Durumu (2025 itibarıyla)
Türkiye’de Brassica juncea bitkisi biyofumigant ürün olarak kayıtlıdır;
bazı ürünler “biyolojik toprak dezenfektanı” sınıfında yer alır:
| Ürün Adı |
Etken Madde |
Kullanım Alanı |
| Biofum™ Mustard |
B. juncea yeşil bitki ekstresi |
Toprak nematod ve fungusları |
| Nemagone™ |
Glukozinolat + Myrosinaz |
Meloidogyne spp. baskısı |
| GreenMan™ Brassica Mix |
B. juncea + B. napus |
Biyofumigasyon amaçlı karışım |
