Pasteuria penetrans, biyolojik kökenli, bakteriyel bir nematisittir.
Bu bakteri, özellikle Meloidogyne spp. (kök-ur nematodları) üzerinde parazitik etki gösterir ve doğal biyokontrol ajanı olarak dünya genelinde tanınır.
Pasteuria penetrans, kimyasal değil, obligat (zorunlu) nematod paraziti olan spor oluşturan Gram-pozitif bir bakteridir.
Yani nematodun vücuduna tutunur, içine girer, çoğalır ve onu öldürür — böylece doğal bir biyolojik nematisit görevi görür.
1. Genel Tanım
| Özellik |
Bilgi |
| Etken organizma |
Pasteuria penetrans (bakteri) |
| Taksonomi |
Domain: Bacteria → Phylum: Firmicutes → Family: Pasteuriaceae |
| Morfoloji |
Gram-pozitif, endospor oluşturan, çubuk şekilli bakteri |
| Yaşam şekli |
Zorunlu parazit (obligat) |
| Hedef |
Fitonematodlar (Meloidogyne spp., Heterodera spp.) |
| Formülasyon tipi |
Spor süspansiyonu veya granül biyopestisit |
| Ticari örnekler |
Clariva®, Econem®, Pasteuria BioAct®, NemOut®, MeloCon® (bazı formlarında) |
2. Etki Mekanizması (Nematod Üzerine)
Pasteuria penetrans’ın etki mekanizması doğrudan parazitizme dayanır.
Nematodun kutikulasına yapışır, içeri girer, büyür ve nematodu öldürür.
| Etki Mekanizması |
Açıklama |
| 1 Spor yapışması (attachment) |
Pasteuria sporları, Meloidogyne J2 larvalarının kutikulasına elektrostatik olarak bağlanır. |
| 2 Penetrasyon |
Spor, larvanın kutikulasını delip vücut içine girer. |
| 3 İç parazit gelişimi |
Bakteri larvanın içinde çoğalır, organlarını yer ve ölüm gerçekleşir. |
| 4 Spor oluşumu |
Larvanın vücudu binlerce yeni Pasteuria sporuyla dolar. |
| 5 Toprakta kalıcılık |
Ölen nematodlar parçalandığında sporlar toprağa yayılır ve yeni döngü başlar. |
3. Yaşam Döngüsü
1 Sporlar toprakta uzun süre dayanabilir (5–10 yıl).
2 Duyarlı nematodlarla temas ettiğinde spor yapışır.
3 Nematodun içine girip çoğalır.
4 Nematod ölür, bakteri yeni sporlar üretir.
5 Döngü yeniden başlar.
4. Hedef Nematod Türleri
| Nematod Türü |
Etki Düzeyi |
Açıklama |
| Meloidogyne incognita |
***** |
En yüksek etki; doğal konak türü |
| M. javanica |
**** |
Etkili |
| Heterodera glycines |
** |
Orta düzeyde parazitlenme |
| Pratylenchus penetrans |
** |
Bazı ırklarda kısmi etki |
5. Kullanım Alanları
| Bitki Grubu |
Uygulama Amacı |
| Sebzeler (domates, biber, patlıcan) |
Meloidogyne spp. baskısı |
| Pamuk, yerfıstığı, soya |
Kök-ur nematodu kontrolü |
| Bağ ve narenciye |
Uzun süreli biyolojik kontrol |
| Fidanlık ve sera toprağı |
Kök sağlığı ve nematod önleyici biyokoruma |
| Organik tarım |
OMRI / AB Organik sertifikalı biyopestisit |
6. Uygulama Bilgileri
| Özellik |
Bilgi |
| Formülasyon |
Canlı spor süspansiyonu veya granül |
| Doz |
2–3 kg/ha (granül) veya 1–2 L/ha (sıvı form) |
| Uygulama zamanı |
Dikim öncesi veya kök gelişim başlangıcı |
| Tekrarlama |
Genellikle tek uygulama, ancak yoğun populasyonda yıllık tekrar |
| PHI (Hasat aralığı) |
0 gün (canlı bakteri, kalıntısız) |
7. Toksikolojik ve Ekotoksikolojik Özellikler
| Parametre |
Değer |
| İnsan toksisitesi |
Yok (doğal, non-patogenik) |
| Ekotoksisite |
Yok (yalnızca nematodlara özgü) |
| Toprak kalıcılığı |
5–10 yıl (spor formu uzun ömürlü) |
| Kalıntı (MRL) |
Yok |
| Arılar / balıklar / toprak faunası |
Zararsız |
8. Avantaj ve Dezavantajlar
| Avantaj |
Dezavantaj |
| Tamamen biyolojik ve kalıntısız |
Uygulama sonrası etkisi yavaş ortaya çıkar |
| Nematod spesifik (diğer canlılara zararsız) |
Kimyasallarla karıştırılamaz |
| Toprakta uzun süre kalıcı |
Toprak sıcaklığı ve nemine duyarlı |
| Kimyasal nematisitlerin yerine geçebilir |
Yalnızca belirli nematod türlerinde etkili |
9. Türkiye Ruhsat Durumu (2025 itibarıyla)
Tarım ve Orman Bakanlığı’nda Pasteuria penetrans içeren bazı biyolojik nematisit ürünler ruhsatlıdır:
| Ürün Adı |
Etken Madde |
Kullanım Alanı |
| Clariva® pn |
Pasteuria nishizawae / P. penetrans |
Meloidogyne spp., Heterodera spp. |
| Econem® |
Pasteuria penetrans sporu |
Meloidogyne incognita |
| BioAct® |
Pasteuria penetrans + organik taşıyıcı |
Organik sebze üretimi |
