Mustard meal (yani hardal küspesi, özellikle Brassica juncea veya Sinapis alba bitkilerinden elde edilen toz hâli) doğal ve etkili bir biyolojik nematisittir.
Bu ürün, hardal bitkisinin öğütülmesiyle elde edilir ve içerdiği glukozinolat bileşikleri toprakta parçalanarak izotiyosiyanat (ITC) gazlarını oluşturur. Bu gazlar, kimyasal fumigant metam-sodyum veya methyl isothiocyanate (MITC)’e benzeyen doğal nematisit etki gösterir.
Hardal küspesi toprağa karıştırıldığında, nem ve mikrobiyal aktiviteyle glukozinolatlar parçalanır ve izotiyosiyanatlar (ITC) açığa çıkar.
Bu uçucu bileşikler nematodların sinir, solunum ve hücre zarına zarar verir.
Etki Mekanizması
Açıklama
1 Fumigant etki (gaz salınımı)
ITC bileşikleri toprakta kısa süreli gaz etkisi yaparak nematodları öldürür.
Patogen baskısı azalır, faydalı mikroorganizmalar (Trichoderma, Bacillus) artar.
3. Hedef Nematod Türleri
Nematod Türü
Etki Düzeyi
Açıklama
Meloidogyne incognita
*****
J2 ölüm oranı %90+, yumurta inhibisyonu çok güçlü
Pratylenchus penetrans
***
Kök lezyonları azalır
Heterodera glycines
**
Kist oluşumu baskılanır
Rotylenchulus reniformis
**
Dişi gelişimi azalır
4. Kullanım Alanları
Bitki Grubu
Kullanım Amacı
Sebzeler (domates, biber, hıyar, patlıcan)
Meloidogyne spp. kontrolü
Bağ, narenciye, zeytin
Toprak nematodu ve fungus baskısı
Pamuk, yerfıstığı, patates
Kök-ur ve lezyon nematodları
Fidanlık ve sera ortamı
Toprak sterilizasyonu
Organik tarım
OMRI / EU Organic onaylı biyofumigant
5. Uygulama Bilgileri
Özellik
Bilgi
Doz
1000–2000 kg/ha (tane veya öğütülmüş küspesi)
Uygulama zamanı
Dikim öncesi veya toprak dinlendirme döneminde
Uygulama şekli
Toprağa karıştırılıp sulanır, 5–7 gün kapalı tutulur
Tekrarlama
1–2 uygulama / yıl
Etki süresi
10–15 gün (gaz etkisi), uzun vadede mikrobiyal denge sağlar
PHI (Hasat aralığı)
0 gün (kalıntısız)
6. Toksikolojik ve Ekotoksikolojik Özellikler
Parametre
Değer
Oral LD₅₀ (sıçan)
>5000 mg/kg (düşük toksik)
Ekotoksisite
Düşük, biyolojik olarak parçalanır
Toprak kalıcılığı (DT₅₀)
3–10 gün (ITC gazı uçucudur)
Kalıntı (MRL)
Yok
Arılara etkisi
Zararsız
Balıklara etkisi
Düşük toksik (suda çözünmez formda uygulanır)
7. Avantaj ve Dezavantajlar
Avantaj
Dezavantaj
Tamamen doğal ve kalıntısız
Uçucu etki kısa süreli
Kimyasal fumigantlara alternatif
Toprakta yeterli nem ve sıcaklık gerek
Toprak sağlığını iyileştirir
Yüksek dozda geçici koku ve azot bağlama etkisi olabilir
Organik tarıma uygun
Uygulama sonrası toprak kapaması gerekir
8. Türkiye Ruhsat Durumu (2025 itibarıyla)
Türkiye’de bazı hardal küspesi bazlı ürünler Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından biyolojik toprak dezenfektanı veya doğal nematisit olarak ruhsatlandırılmıştır:
