Genel Bilgiler Fenitrothion, organofosfat grubuna ait, asetilkolinesteraz enzimini inhibe ederek böceklerde sinir iletimini bozan geniş spektrumlu bir insektisittir. Genellikle yaprak bitleri, beyaz sinek, çekirge ve orman zararlılarına karşı kullanılır. Ancak çevresel toksisitesi yüksek olup birçok ülkede yasaklanmıştır.
1.Genel Bilgiler
Başlık
Bilgi
Etken Madde
Fenitrothion
Kimyasal Sınıfı
Organofosfat insektisit
Kimyasal Adı (IUPAC)
O,O-dimetil O-(3-metil-4-nitrofenil) fosforotioat
Formül
C₉H₁₂NO₅PS
CAS Numarası
122-14-5
Fiziksel Formu
Sarımsı-kahverengi sıvı veya kristal
Koku
Hafif aromatik
Suda Çözünürlük
Düşük çözünürlük (14 mg/L, 20 °C)
LD₅₀ (oral, sıçan)
250–650 mg/kg
ADI (Acceptable Daily Intake)
0.005 mg/kg bw (WHO)
Ticari Formülasyonlar
EC (Emülsiyon Konsantre), ULV (Ultra Low Volume)
2. Etki Mekanizması ve Hedef Zararlılar
Etki Mekanizması
Asetilkolinesteraz inhibitörü – sinir iletimini bozar, felce ve ölüme neden olur.
Hedef Zararlılar
Yaprak bitleri, tripsler, beyaz sinek, süne, çekirgeler, tırtıllar, meyve sinekleri
Kullanım Alanları
Tahıllar, meyve ağaçları, sebzeler, orman zararlıları
Uygulama Şekli
Yüzey püskürtme, ULV (özellikle geniş alanlarda)
3. Toksikolojik ve Ekotoksikolojik Bilgiler
Memelilere Etki
Orta derecede toksik – soluma ile zehirlenme riski
Balıklar
Yüksek toksik – sucul ortamlarda dikkatli kullanılmalı
Arılar
Orta düzey toksik
Toprak Organizmaları
Biyolojik aktiviteyi olumsuz etkileyebilir
Kalıcı mı?
Orta derecede kalıcı, güneş ışığında ve mikrobiyal aktiviteyle parçalanır
4. Ruhsat Durumu & MRL/PHI Bilgileri
Türkiye
Sınırlı kullanımı mevcuttur – ruhsatlı ürünlerde kontrol edilmelidir
Avrupa Birliği
Yasaklanmıştır
ABD
Kullanımı sınırlandırılmış veya yasaktır
PHI (Hasat Öncesi Süre)
7–14 gün
MRL (Maksimum Kalıntı Limiti)
Ülkeye göre değişir – 0.01–0.5 mg/kg arası
5. Avantajlar ve Dezavantajlar
Avantajlar
Dezavantajlar
Geniş spektrumlu etki
İnsan ve çevre sağlığı açısından riskli olabilir
Düşük maliyetli
Avrupa ve bazı ülkelerde yasaklı
ULV ile geniş alanlarda ekonomik uygulama
Kalıntı riski yüksek – ihracat için dikkat edilmeli
