Bilgi Bankası

Genel Bilgiler
Propoxur, karbamat grubuna ait, geniş spektrumlu bir insektisit ve akarasittir. Genellikle halk sağlığı mücadeleleri ve bazı tarımsal uygulamalarda kullanılır. Sinir sistemi üzerinde etkili olup asetilkolinesteraz enzimini geri dönüşümlü olarak inhibe eder.

1. Kimyasal Bilgiler
Özellik Değer
Kimyasal Adı 2-Isopropoxyphenyl N-methylcarbamate
Ticari Adı Propoxur
CAS No 114-26-1
Moleküler Formül C₁₁H₁₅NO₃
Kimyasal Sınıf Karbamat insektisit
IRAC Grubu Grup 1A - AChE inhibitörleri (karbamatlar)

2. Etki Mekanizması ve Uygulama
Başlık Açıklama
Etki Mekanizması Asetilkolinesteraz (AChE) enzimini inhibe ederek sinir sistemini felce uğratır
Etki Hızı Hızlı başlangıçlı temas ve mide etkili
Uygulama Alanları Halk sağlığı (hamamböceği, sinek, karınca) / Tarım dışı / Depolar
Uygulama Şekli Sprey, yem, tozlama, sisleme
Formülasyon Tipleri EC (Emülsiyon konsantresi), WP (Islanabilir toz), SP (Suda çözünebilir toz)

3. Hedef Zararlılar
Zararlı Türü Bilimsel Adı
Alman hamamböceği Blattella germanica
Amerikan hamamböceği Periplaneta americana
Ev sineği Musca domestica
Karıncalar Çeşitli türler

4. Kalıntı, Ruhsat, Toksikolojik Bilgiler
Başlık Açıklama
PHI (Hasat Öncesi Bekleme Süresi) Genellikle 7–14 gün (tarımsal uygulama varsa)
MRL (Maksimum Kalıntı Limiti) Codex: 0.05 mg/kg, AB: Yasaklı → tanımlı değil
Toksisite (Oral, sıçan LD₅₀) 50–100 mg/kg → Yüksek akut toksik
Ekotoksisite Arılara, balıklara ve kuşlara karşı yüksek toksik
Türkiye’de Ruhsat Durumu Tarım dışı alanlarda kısıtlı kullanım, tarımda yasaklı
Dünya Ruhsat Durumu AB ve ABD: Yasaklı, bazı ülkelerde kamu sağlığı amaçlı sınırlı

 5. Avantaj ve Dezavantajlar

Avantajlar Dezavantajlar
Geniş spektrumlu ve hızlı etki İnsan sağlığı açısından yüksek toksisite riski
Kararlı formülasyonlarla uzun etki süresi Direnç gelişimi potansiyeli
Direnç gelişmiş bazı popülasyonlara karşı hâlâ etkili Kalıntı ve çevresel toksisite nedeniyle birçok ülkede yasaklı

6. Uygulama Bilgileri (Tarihsel)
Kullanım Alanı Uygulama Şekli
Ev, depo, ahır, hayvan barınakları Yüzey spreyi, toz veya yem formu
Tarla zararlıları (geçmişte) 0.5–1 L/ha dozunda, ancak artık kullanımı yasaklıdır
Tavsiye Edilen Karışım Diğer karbamat veya organofosfatlarla karıştırılmamalı

7. Direnç ve Yönetim
Konu Bilgi
Direnç Riski Uzun süreli kullanımlarda orta düzeyde
IRAC Önerisi Aynı etki mekanizmasına sahip insektisitlerle dönüşümlü kullanılmamalıdır
Alternatifler Pyrethroidler (IRAC 3A), Neonicotinoidler (IRAC 4A), Spinosad (IRAC 5)

İlaç Önerileri