Genel Bilgiler Methoprene , böcek gelişim düzenleyicisi (IGR – Insect Growth Regulator) grubunda yer alan bir insektisittir. Doğrudan öldürücü etki göstermez; böceklerin normal büyüme ve gelişim döngüsünü bozar. Özellikle larva ve pupa dönemlerinde juvenil hormon (JH) analoğu olarak davranarak böceğin erginleşmesini engeller.
1. Kimyasal Özellikler
Özellik Bilgi
Kimyasal Adı Isopropyl (2E,4E)-11-methoxy-3,7,11-trimethyl-2,4-dodecadienoate
CAS Numarası 40596-69-8
Moleküler Formül C₁₉H₃₄O₃
Molekül Ağırlığı 310.47 g/mol
Kimyasal Sınıfı Juvenil hormon analoğu (terpenoid türevi)
Fiziksel Görünüm Açık sarı yağlı sıvı
Erime Noktası -35 °C
Kaynama Noktası 150–160 °C (0.1 mmHg)
Buhar Basıncı (25 °C) 4.3 × 10⁻³ Pa
Suda Çözünürlük 1.4 mg/L
Log Kow 5.6
Stabilite Işığa duyarlıdır; UV altında yavaş bozunur
2. Etki Mekanizması
Özellik Bilgi
Etki Şekli Fizyolojik – hormon analoğu (büyüme düzenleyici)
Etki Mekanizması Böceklerde juvenil hormonun sentetik analoğudur ; larvanın pupa veya ergin aşamaya geçmesini engeller, anormal gelişim ve steril bireyler oluşturur
IRAC Kodu 7A – Juvenil hormon analogları
Etkili Olduğu Dönem Larva ve pupa dönemleri (erginleri öldürmez)
Etki Özelliği Yavaş etki eder, populasyonun yenilenmesini engeller
3. Etkili Olduğu Zararlılar
Zararlı Grubu Örnek Türler
Sinek ve Sivrisinekler Culex , Aedes , Anopheles spp.
Depo Zararlıları Tribolium castaneum , Sitophilus granarius
Pireler Ctenocephalides felis , Pulex irritans
Uçan Zararlılar Musca domestica (ev sineği)
Su kaynaklı larvalar Sivrisinek larvaları
4. Ruhsat Durumu
Bölge / Ülke Durum
Türkiye Halk sağlığı ve çevresel ilaçlarda ruhsatlı (örnek: Altosid, Teknar + Methoprene formulasyonları)
AB (EU) Onaylı (biyosidal ürün olarak)
ABD (EPA) Onaylı; 1970’lerden beri kullanılmakta
FAO Kod No MTP
5. PHI, MRL, IRAC Bilgileri
Parametre Bilgi
PHI (Hasat Öncesi Süre) Tarımsal ürünlerde genellikle 0 gün
MRL (AB – Genel) 0.01–0.05 mg/kg
IRAC Kodu 7A
FRAC Kodu Yok
6. Toksikolojik ve Ekotoksikolojik Veriler
Özellik Bilgi
Akut Oral LD₅₀ (sıçan) > 34,600 mg/kg (çok düşük toksisite)
Akut Dermal LD₅₀ (tavşan) > 2000 mg/kg
Akut İnhalasyon LC₅₀ (rat, 4 saat) > 2 mg/L
Balıklar (LC₅₀ 96 saat) 0.36 mg/L (orta toksisite)
Arılar Üzerindeki Etki Düşük toksisite
Kuşlar Üzerindeki Etki Düşük toksisite
Biyobirikim Potansiyeli Orta-yüksek (lipofilik yapı nedeniyle)
İnsan Sağlığı Etkileri Düşük akut toksisite; uzun süreli maruziyette hormonal etkiler zayıf
ADI (Kabul Edilebilir Günlük Alım) 0.1 mg/kg/gün
7. Avantajlar ve Dezavantajlar
Avantaj Dezavantaj
Gelişim durdurucu – larva ve pupa aşamalarını engeller Ergin böcekler üzerinde etkisiz
Düşük memeli toksisitesi Işığa karşı hassas (UV’de hızla parçalanır)
Direnç gelişimi yavaştır Uygulama tekrarı gerekebilir
Arılar ve faydalı böcekler için güvenli Yavaş etki – öldürmez, baskılar
8. Uygulama Bilgileri
Kullanım Alanı Doz Uygulama Şekli
Sivrisinek larvası kontrolü (su yüzeyi) 0.5–1 mg/L Suya doğrudan damlatma veya granül form
Depo zararlıları 1–2 mL/100 L su Tahıl depolama alanlarına püskürtme
Pire kontrolü (veterinerlik) 1–3 mg/kg Köpek veya kedi tüyüne sprey / spot-on
Ev sineği larvası 10–15 mL/100 L su Organik atık veya gübre üzerine püskürtme
9. Direnç Yönetimi (IRAC Tavsiyesi)
Tavsiye Açıklama
Rotasyon 7A grubundaki diğer juvenil hormon analogları (ör. Pyriproxyfen, Hydroprene) ile ardışık kullanılmamalı
Kombinasyon 1B (Organofosfatlar) veya 3A (Piretroidler) ile karışım halinde kullanılabilir
Uygulama Sıklığı 2–4 hafta aralıklarla yenilenebilir
