Genel Bilgiler Fenpyroximate , mitokondriyal elektron taşıma inhibitörleri (METI) grubuna ait, temas ve mide yoluyla etkili bir akarisit (akar öldürücü) etken maddedir. Özellikle örümcek akarları (Tetranychidae) üzerinde yüksek etkilidir ve yumurta, larva, nimf ve ergin evrelerine karşı uzun süreli koruma sağlar.
1. Kimyasal Özellikler
Özellik Bilgi
Kimyasal Adı (E)-α-(1,3-dimethyl-5-phenoxypyrazol-4-yloxy)-p-toluic acid 1,1-dimethylethyl ester
CAS Numarası 134098-61-6
Moleküler Formül C₂₄H₂₇N₂O₄
Molekül Ağırlığı 407.48 g/mol
Kimyasal Sınıfı Pyrazol – METI akarisit
Fiziksel Görünüm Açık sarı kristalimsi toz veya sıvı form
Erime Noktası 94–96 °C
Buhar Basıncı (25 °C) 2 × 10⁻⁷ Pa
Suda Çözünürlük 0.05 mg/L
Log Kow 4.6
Stabilite Fotostabil, pH 5–9 aralığında dayanıklı, toprakta yarı ömür 7–21 gün
2. Etki Mekanizması
Özellik Bilgi
Etki Şekli Temas ve mide yoluyla etkili akarisit
Etki Mekanizması Böcek ve akarların mitokondrisindeki kompleks I (NADH:ubikinon oksidoredüktaz) enzimini inhibe eder → elektron taşıma zinciri durur → ATP üretimi kesilir , hücre ölümü meydana gelir
IRAC Kodu 21A – Mitokondriyal elektron taşıma inhibitörleri (Kompleks I)
Etki Özelliği Hızlı öldürücü etki, uzun kalıcılık, translaminar hareketlilik
3. Etkili Olduğu Zararlılar
Zararlı Grubu Örnek Türler
Tetranychidae (Kırmızı örümcekler) Tetranychus urticae , Panonychus ulmi , Eotetranychus carpini
Eriophyidae (Pas akarları) Aculops lycopersici , Phyllocoptruta oleivora
Tenuipalpidae (Yassı akarlar) Brevipalpus phoenicis
Diğer Bazı trips türleri üzerinde de yan etkili olabilir
4. Ruhsat Durumu
Bölge / Ülke Durum
Türkiye Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından ruhsatlı (örnek: Ortus 5 SC, Fenprox, Danitron)
AB (EU) Onaylı
ABD (EPA) Onaylı (Nichino America – Akari®, Portal® ticari isimleriyle)
FAO Kod No FPX
5. PHI, MRL, IRAC Bilgileri
Parametre Bilgi
PHI (Hasat Öncesi Süre) 7–14 gün
MRL (AB – Elma) 0.5 mg/kg
IRAC Kodu 21A
FRAC Kodu Yok
6. Toksikolojik ve Ekotoksikolojik Veriler
Özellik Bilgi
Akut Oral LD₅₀ (sıçan) > 2000 mg/kg
Akut Dermal LD₅₀ (tavşan) > 2000 mg/kg
Akut İnhalasyon LC₅₀ (rat, 4 saat) > 2 mg/L
Balıklar (LC₅₀ 96 saat) 0.02 mg/L (yüksek toksisite)
Arılar Üzerindeki Etki Orta toksisite (LD₅₀ ≈ 0.1 µg/arı)
Kuşlar Üzerindeki Etki Düşük toksisite
Biyobirikim Potansiyeli Yüksek (lipofilik madde)
İnsan Sağlığı Etkileri Nörotoksik etki göstermez; kronik etkiler zayıf
ADI (Kabul Edilebilir Günlük Alım) 0.01 mg/kg/gün
7. Avantajlar ve Dezavantajlar
Avantaj Dezavantaj
Hızlı öldürücü ve uzun kalıcılık Sucul canlılar için toksik
Akarın tüm evrelerine (yumurta, nimf, ergin) etkili Arılara orta düzeyde zararlı olabilir
Direnç yönetiminde etkili bir araç Aynı IRAC grubuyla ardışık kullanım önerilmez
Düşük memeli toksisitesi Yağlı preparatlarla karışmamalı
8. Uygulama Bilgileri
Ürün Zararlı Doz Uygulama Zamanı
Elma Kırmızı örümcek 40–50 mL/100 L su Zararlı ilk görüldüğünde
Bağ Asma akarları 40 mL/100 L su Tomurcuk sonrası erken dönem
Domates Pas akarı, kırmızı örümcek 30–40 mL/100 L su Yaprak altı populasyonu oluştuğunda
Narenciye Pas akarı, kırmızı örümcek 40–50 mL/100 L su Yaz başı – meyve gelişim dönemi
Pamuk Kırmızı örümcek 50–60 mL/100 L su Popülasyon yoğunluğu başında
9. Direnç Yönetimi (IRAC Tavsiyesi)
Tavsiye Açıklama
Rotasyon Aynı IRAC 21A grubundaki (Pyridaben, Tebufenpyrad) ürünlerle ardışık kullanılmamalı
Kombinasyon 25 (Spiromesifen), 23 (Spirodiclofen) veya 20 (Acequinocyl) ile dönüşümlü kullanılabilir
Uygulama Sıklığı Maksimum 2 uygulama / sezon önerilir
