Genel Bilgiler Fenazaquin, kinazolinon grubuna ait bir akar ve böcek öldürücü (akarisit/insektisit) etken maddedir. Özellikle örümcek akarları (Tetranychidae), pas akarları (Eriophyidae) ve beyazsinekler (Aleyrodidae) üzerinde yüksek etkilidir. Mitokondriyal elektron taşıma zincirinde kompleks III’ü inhibe ederek hücresel enerji üretimini durdurur.
Quinazolinon – mitokondriyal elektron taşıma inhibitörü
Fiziksel Görünüm
Açık sarı kristalimsi toz
Erime Noktası
98–100 °C
Buhar Basıncı (25 °C)
4 × 10⁻⁶ Pa
Suda Çözünürlük
0.01 mg/L
Log Kow
4.5
Stabilite
Fotostabil, nötr ve asidik ortamda kararlı, alkali pH’da yavaş hidrolize olur
2. Etki Mekanizması
Özellik
Bilgi
Etki Şekli
Temas ve mide yoluyla etkili akarisit/insektisit
Etki Mekanizması
Böcek ve akarların mitokondrisindeki kompleks III (ubikinol–sitokrom c oksidoredüktaz) enzimini inhibe eder → ATP üretimi durur → hücre enerji kaybı ve ölüm
IRAC Kodu
20B – Mitokondriyal elektron taşıma inhibitörleri (Kompleks III)
Etki Özelliği
Translaminar etkili, hızlı öldürücü ve uzun kalıcılığa sahip
3. Etkili Olduğu Zararlılar
Zararlı Grubu
Örnek Türler
Tetranychidae (Kırmızı örümcekler)
Tetranychus urticae, Panonychus ulmi
Eriophyidae (Pas akarları)
Aculops lycopersici, Phyllocoptruta oleivora
Aleyrodidae (Beyazsinekler)
Bemisia tabaci, Trialeurodes vaporariorum
Trips (kısmen)
Frankliniella occidentalis
4. Ruhsat Durumu
Bölge / Ülke
Durum
Türkiye
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından ruhsatlı (örnek: Magister 10 EC, Fenaza 200 SC)
AB (EU)
Onaylı
ABD (EPA)
Onaylı – Ornamentaller ve meyveler için
FAO Kod No
FNZ
5. PHI, MRL, IRAC Bilgileri
Parametre
Bilgi
PHI (Hasat Öncesi Süre)
7–14 gün
MRL (AB – Elma)
0.5 mg/kg
IRAC Kodu
20B
FRAC Kodu
Yok
6. Toksikolojik ve Ekotoksikolojik Veriler
Özellik
Bilgi
Akut Oral LD₅₀ (sıçan)
> 500 mg/kg
Akut Dermal LD₅₀ (tavşan)
> 2000 mg/kg
Akut İnhalasyon LC₅₀ (rat, 4 saat)
> 2 mg/L
Balıklar (LC₅₀ 96 saat)
0.04 mg/L
Arılar Üzerindeki Etki
Orta toksisite (LD₅₀ ≈ 0.05 µg/arı)
Kuşlar Üzerindeki Etki
Düşük toksisite
Biyobirikim Potansiyeli
Yüksek (lipofilik yapı)
İnsan Sağlığı Etkileri
Karaciğer ve böbreklerde zayıf metabolik stres
ADI (Kabul Edilebilir Günlük Alım)
0.01 mg/kg/gün
7. Avantajlar ve Dezavantajlar
Avantaj
Dezavantaj
Hızlı etki ve uzun koruma sağlar
Sucul canlılara toksik
Translaminar özelliği ile yaprak altı etkili
Arılara orta derecede toksik
Direnç yönetiminde etkili (yeni grup)
Yağlı ürünlerle karıştırılmamalı
Bitkilerde fitotoksiteye neden olmaz
Yumurtalara etkisi sınırlı
8. Uygulama Bilgileri
Ürün
Zararlı
Doz
Uygulama Zamanı
Elma
Kırmızı örümcek
30–40 mL/100 L su
Zararlı ilk görüldüğünde
Narenciye
Pas akarı
40 mL/100 L su
Erken yaz dönemi
Bağ
Asma akarları
30–40 mL/100 L su
Tomurcuk sonrası erken dönem
Domates
Pas akarı, beyazsinek
25–30 mL/100 L su
Yaprak altı populasyonu başladığında
Pamuk
Kırmızı örümcek
35–40 mL/100 L su
Popülasyon yükseldiğinde
9. Direnç Yönetimi (IRAC Tavsiyesi)
Tavsiye
Açıklama
Rotasyon
Aynı IRAC 20B grubundaki (Acequinocyl, Hydramethylnon) ürünlerle ardışık kullanılmamalı
Kombinasyon
21A (Pyridaben, Fenpyroximate) veya 23 (Spirodiclofen) ile dönüşümlü kullanılabilir
