Genel Bilgiler
Fenpyroximate , güçlü ve seçici bir akarisit (örümcek akarlarına karşı kullanılan pestisit) olup, metiloksim pirazoller grubuna ait bir bileşiktir.
Mitokondrideki enerji üretimini engelleyerek akarları öldürür. Hem yumurta, larva, nimf hem de ergin evrelerde etkilidir.
Genel Bilgi
Özellik
Bilgi
Etken Madde Adı
Fenpyroximate
Kimyasal Sınıfı
Pyrazole ester türevi akarisit
Etki Grubu (IRAC)
21A – Mitokondriyal elektron taşıma inhibitörleri (Complex I inhibitörü)
Kullanım Alanı
Akarlar (örümcek akarları, sarı akarlar)
Etkili Olduğu Evreler
Yumurtalar, larvalar, nimfler ve erginler
Uygulama Şekli
Yaprak yüzeyine püskürtme (foliar)
Kimyasal Özellikler
Özellik
Değer
IUPAC Adı
(E)-α-(1,3-dimethyl-5-phenoxy-1H-pyrazol-4-ylmethylene)-2,4-dimethylbenzyl 2,2,3,3-tetramethylcyclopropanecarboxylate
Moleküler Formül
C₂₄H₂₇NO₄
Moleküler Ağırlık
393.48 g/mol
CAS Numarası
134098-61-6
Fiziksel Görünüm
Beyazımsı kristalimsi katı
Erime Noktası
107–110 °C
Suda Çözünürlük (20 °C)
0.08 mg/L (çok düşük)
Log P (Kow)
5.0 (lipofilik)
Buhar Basıncı (25 °C)
1.6 × 10⁻⁶ Pa (düşük volatilite)
Etki Mekanizması
Başlık
Açıklama
Etki Tipi
Mitokondriyal enerji üretimini engelleyen akarisit
Etki Mekanizması
Mitokondrideki elektron taşıma zincirinin Kompleks I (NADH dehidrogenaz) basamağını inhibe eder. Enerji (ATP) üretimi durur, akarlar hızla ölür.
Etki Süresi
30–50 gün (kalıcı ve uzun etkili)
Etkili Olduğu Zararlılar
Tetranychus urticae , Panonychus citri , Eotetranychus spp. , Aculus spp.
Kullanım Alanları ve Dozaj
Bitki / Ürün
Hedef Zararlı
Dozaj
Uygulama Zamanı
Bağ (Üzüm)
Kırmızı örümcek
40–60 mL/100 L su
İlk nimf dönemi başlangıcında
Elma / Armut
Kırmızı örümcek
40–50 mL/100 L su
İlk populasyon görülmeden önce
Turunçgil
Sarı örümcek
50–75 mL/100 L su
Vegetatif dönemde erken uygulama
Sebzeler (Domates, Biber, Hıyar)
İki noktalı örümcek
50–100 mL/100 L su
Akar yoğunluğu düşükken
Pamuk / Çilek
Akar türleri
20–30 mL/da
Erken nimf dönemi
Toksikolojik ve Ekotoksikolojik Özellikler
Parametre
Değer / Açıklama
Oral LD₅₀ (sıçan)
500 mg/kg
Dermal LD₅₀ (tavşan)
> 2000 mg/kg
İnhalasyon LC₅₀ (4h)
> 2 mg/L
Arılar için toksisite
Orta (arı uygulama zamanında uzak tutulmalıdır)
Balık LC₅₀ (96h)
0.002 mg/L (yüksek su toksisitesi)
Toprakta Yarılanma Süresi (DT₅₀)
25–45 gün
Fotoliz / Hidroliz
Işığa dayanıklı, alkali ortamda yavaşça bozulur
Biyobirikim Potansiyeli
Orta – yüksek (lipofilik)
Avantajlar ve Dezavantajlar
Avantajlar
Dezavantajlar
- Yumurtadan ergine kadar tüm evrelere etkilidir- Uzun kalıcılık (yaklaşık 1,5 ay)- Faydalı böceklere nispeten düşük toksisite- Hızlı etki başlar
- Suda yaşayan canlılar için toksik- Direnç gelişimi riski- Tekrarlı kullanım önerilmez- Alkali pH’ta stabil değildir
Ruhsat ve Yasal Durum
Bölge
Durum
Türkiye
Ruhsatlı (ör. Ortus®, Pyromite®, Fenpyroximate 5 SC, Akamite® )
AB (EFSA)
Onaylı aktif madde (Regulation (EC) No 540/2011)
ABD (EPA)
Ruhsatlı
Japonya
İlk geliştirildiği ülke, yaygın kullanımda