Bilgi Bankası

Genel Bilgiler
Carbaryl, geniş spektrumlu ve temas–mide etkili bir insektisit olup karbamat grubu pestisitler arasında en çok bilinen aktif maddelerden biridir.
Sebzeler, meyve ağaçları, tahıllar, süs bitkileri ve orman zararlıları dahil birçok zararlı böcek türüne karşı etkilidir.
Kısa kalıntı süresi ve yüksek temas etkisi nedeniyle özellikle geçmişte yaygın şekilde kullanılmış, ancak bazı ülkelerde toksisite nedeniyle kısıtlanmıştır.

Genel Bilgi
Özellik Bilgi
Etken Madde Adı Carbaryl
Kimyasal Sınıfı Karbamat insektisit
Etki Grubu (IRAC) 1A – Asetilkolinesteraz (AChE) inhibitörleri
Kullanım Alanı İnsektisit (yaprak bitleri, tırtıllar, çekirgeler, elma iç kurdu, vb.)
Etkili Olduğu Evreler Larva, nimf, ergin
Etki Tipi Temas ve mide etkili
Uygulama Şekli Yaprak püskürtmesi, toprak uygulaması

Kimyasal Özellikler
Özellik Değer
IUPAC Adı 1-naphthyl methylcarbamate
Moleküler Formül C₁₂H₁₁NO₂
Moleküler Ağırlık 201.22 g/mol
CAS Numarası 63-25-2
Fiziksel Görünüm Beyaz kristalimsi toz
Erime Noktası 142–144 °C
Suda Çözünürlük (20 °C) 120 mg/L
Log P (Kow) 2.36
Buhar Basıncı (25 °C) 4.1 × 10⁻⁶ Pa
pH Stabilitesi Alkali ortamda hızlı bozunur, asidik ortamda stabil

Etki Mekanizması
Başlık Açıklama
Etki Tipi Sinir sistemi inhibitörü (AChE inhibitörü)
Etki Mekanizması Böcek sinir sistemindeki asetilkolinesteraz enzimini inhibe eder → sinir uyarıları sürekli hale gelir → felç ve ölüm gerçekleşir.
Etki Süresi 3–7 gün (çevresel koşullara bağlı)
Direnç Riski Orta (tekrarlayan kullanımlarda)
Etkili Olduğu Zararlılar Spodoptera littoralis, Leptinotarsa decemlineata, Aphis gossypii, Helicoverpa armigera, Cydia pomonella

Kullanım Alanları ve Dozaj
Bitki / Ürün Hedef Zararlı Dozaj Uygulama Zamanı
Elma / Armut Elma iç kurdu, yaprak biti 100–150 g/100 L su Erken larva dönemi
Bağ (Üzüm) Salkım güvesi 100–125 g/100 L su Çiçek sonrası dönem
Sebzeler (Domates, Biber) Yeşil kurt, yaprak biti 80–100 g/100 L su Zararlı popülasyonu başladığında
Pamuk / Tahıl Yeşil kurt, çekirge 100–150 g/da Zararlı eşiği aşıldığında
Süs Bitkileri Yaprak bitleri, tırtıllar 50–75 g/100 L su Gerek görüldüğünde tekrarlanabilir

Toksikolojik ve Ekotoksikolojik Özellikler
Parametre Değer / Açıklama
Oral LD₅₀ (sıçan) 250–850 mg/kg (orta toksik)
Dermal LD₅₀ (tavşan) > 2000 mg/kg
İnhalasyon LC₅₀ (4h) 2.5 mg/L
Arılar için toksisite Yüksek (doğrudan temasta tehlikeli)
Balık LC₅₀ (96h) 1.3 mg/L (orta toksik)
Toprakta Yarılanma Süresi (DT₅₀) 7–28 gün
Fotoliz / Hidroliz Işığa duyarlı, alkali pH’ta hızlı bozulur
Biyobirikim Potansiyeli Düşük–orta

Avantajlar ve Dezavantajlar
Avantajlar Dezavantajlar
- Geniş spektrumlu- Hızlı öldürücü etki- Düşük kalıntı süresi- Bitkilere genellikle fitotoksik değildir - Arılar için çok toksik- Alkali pH’ta çabuk bozulur- Direnç riski orta düzeydedir- İnsanlarda sinir sistemi etkisi (yüksek dozda)

Ruhsat ve Yasal Durum
Bölge Durum
Türkiye Sınırlı kullanımda (bazı ürünlerde ruhsatlı)
AB (EFSA) 2007’de onayı geri çekilmiştir
ABD (EPA) Ruhsatlı ancak kullanım alanı daraltılmıştır
FAO / WHO Onaylı, ancak dikkatli kullanım önerilir
Alternatifler Acetamiprid, Spinetoram, Cyantraniliprole, Flupyradifurone

İlaç Önerileri