Genel Bilgiler
Cyhexatin , eski nesil fakat oldukça etkili bir akarisit (örümcek akarlarına karşı kullanılan pestisit) etken maddesidir.
Kimyasal olarak organotin (organik kalay) bileşiğidir ve mitokondriyal solunumu bozarak akarların ölümüne neden olur.
Özellikle Tetranychus urticae , Panonychus ulmi ve Bryobia rubrioculus gibi türlere karşı kullanılır.
Genel Bilgi
Özellik
Bilgi
Etken Madde Adı
Cyhexatin
Diğer İsimleri
Tricyclohexyltin hydroxide
Kimyasal Sınıfı
Organotin akarisit
Etki Grubu (IRAC)
12B – Mitokondriyal solunum inhibitörü (fosforilasyon ayırıcı)
Kullanım Alanı
Örümcek akarları (Tetranychidae)
Etkili Olduğu Evreler
Larva, nimf, ergin
Etki Tipi
Temas ve mide etkili
Uygulama Şekli
Yaprak püskürtmesi (foliar)
Kimyasal Özellikler
Özellik
Değer
IUPAC Adı
Tricyclohexyltin hydroxide
Moleküler Formül
C₁₈H₃₄OSn
Moleküler Ağırlık
385.17 g/mol
CAS Numarası
13121-70-5
Fiziksel Görünüm
Beyaz – gri toz
Erime Noktası
195–198 °C
Suda Çözünürlük (20 °C)
0.5 mg/L
Log P (Kow)
5.1
Buhar Basıncı (25 °C)
2 × 10⁻⁶ Pa
pH Stabilitesi
pH 5–7 aralığında stabil, alkali ortamda bozulur
Etki Mekanizması
Başlık
Açıklama
Etki Tipi
Mitokondriyal solunum inhibitörü
Etki Mekanizması
Mitokondrideki fosforilasyon sürecini ayırır (uncoupling) → ATP üretimi engellenir → enerji eksikliği sonucu hücre ölümü oluşur.
Etkili Olduğu Evreler
Larva, nimf ve ergin evre
Etkili Olduğu Zararlılar
Tetranychus urticae , Panonychus ulmi , Bryobia rubrioculus , Eotetranychus carpini
Etki Süresi
20–30 gün
Direnç Riski
Orta – yüksek
Kullanım Alanları ve Dozaj
Bitki / Ürün
Hedef Zararlı
Dozaj
Uygulama Zamanı
Elma / Armut
Kırmızı örümcek
100–125 mL/100 L su
İlk nimf döneminde
Bağ (Üzüm)
Pas akarı, kırmızı örümcek
80–100 mL/100 L su
İlk kolonilerde
Narenciye
Sarı örümcek
100–125 mL/100 L su
Popülasyon eşiği aşıldığında
Pamuk / Sebzeler
İki noktalı örümcek
60–80 mL/100 L su
Zararlı populasyonu başladığında
Süs Bitkileri
Akarlar
50–75 mL/100 L su
Gerektiğinde tekrarlanabilir
Toksikolojik ve Ekotoksikolojik Özellikler
Parametre
Değer / Açıklama
Oral LD₅₀ (sıçan)
110 mg/kg (toksik)
Dermal LD₅₀ (tavşan)
300 mg/kg
İnhalasyon LC₅₀ (4h)
0.5 mg/L
Arılar için toksisite
Orta
Balık LC₅₀ (96h)
0.002 mg/L (çok toksik)
Toprakta Yarılanma Süresi (DT₅₀)
15–25 gün
Fotoliz / Hidroliz
Işığa dayanıklı
Biyobirikim Potansiyeli
Yüksek (lipofilik yapı nedeniyle)
Avantajlar ve Dezavantajlar
Avantajlar
Dezavantajlar
- Ergin ve nimf akarlarında güçlü etki- Uzun süreli koruma- Yağmurdan sonra da kalıcılık
- Yüksek toksisite (özellikle sucul canlılar için)- İnsanlar için tehlikeli (organotin bileşiği)- Birçok ülkede yasaklanmıştır
Ruhsat ve Yasal Durum
Bölge
Durum
Türkiye
Ruhsatı kaldırılmıştır (eski Plictran® 50 WP , Cyhexatin 50 WP )
AB (EFSA)
Yasaklı (organotin toksisitesi nedeniyle)
ABD (EPA)
Kullanım dışı
Japonya
Kısıtlı kullanımda
FAO
Eski referans listelerinde, güncelde yer almaz