Genel Bilgiler
Sulfotepp (tam adıyla Tetraethyl dithiopyrophosphate ), tarihsel olarak kullanılan bir organofosfat insektisit, akarisit ve fumigant etken maddesidir.
Yüksek toksisitesi nedeniyle artık birçok ülkede yasaklanmıştır.
Etki mekanizması, diğer organofosfatlar gibi asetilkolinesteraz enzimini inhibe etmesine dayanır.
Genel Bilgi
Özellik
Bilgi
Etken Madde Adı
Sulfotepp
Kimyasal Adı
Tetraethyl dithiopyrophosphate
Kimyasal Sınıfı
Organofosfat insektisit / akarisit / fumigant
Etki Grubu (IRAC)
1B – Asetilkolinesteraz inhibitörleri
Kullanım Alanı
Akarlar, emici böcekler, yaprak bitleri, beyazsinekler
Etki Tipi
Temas, solunum ve mide etkili
Uygulama Şekli
Fumigasyon veya sprey uygulama
Kimyasal Özellikler
Özellik
Değer
IUPAC Adı
O,O,O`,O`-Tetraethyl dithiopyrophosphate
Moleküler Formül
C₈H₂₀O₅P₂S₂
Moleküler Ağırlık
322.3 g/mol
CAS Numarası
3689-24-5
Fiziksel Görünüm
Renksiz ila sarımsı sıvı
Koku
Sarımsak benzeri keskin koku
Erime Noktası
-20 °C
Kaynama Noktası
122–125 °C (0.5 mmHg)
Suda Çözünürlük
50 mg/L (20 °C)
Buhar Basıncı
2.0 × 10⁻³ Pa (25 °C)
Stabilite
Sıcakta, alkali ortamda kolayca bozulur
Etki Mekanizması
Başlık
Açıklama
Etki Tipi
Sinir sistemi inhibitörü
Etki Mekanizması
Asetilkolinesteraz enzimini inhibe eder → sinir uyarıları durmaz → kas kasılmaları ve ölüm.
Etkili Olduğu Zararlılar
Akarlar, yaprak bitleri, beyazsinekler, tripsler
Etkili Olduğu Evreler
Larva, nimf, ergin
Etki Süresi
5–10 gün (kısa etkili, ancak hızlı öldürücü)
Kullanım Alanları (Tarihsel)
Bitki / Ürün
Hedef Zararlı
Uygulama Şekli
Not
Sebzeler (Domates, Biber)
Yaprak bitleri, akarlar
Püskürtme / Buhar uygulama
Artık yasaklı
Süs Bitkileri (Seralar)
Beyazsinekler
Fumigant olarak
Kullanım dışı
Narenciye
Kırmızı örümcek
Yapraktan
Yasaklandı
Toksikolojik Özellikler
Parametre
Değer / Açıklama
Oral LD₅₀ (sıçan)
1.5 mg/kg (aşırı toksik)
Dermal LD₅₀ (tavşan)
2 mg/kg
İnhalasyon LC₅₀ (4h)
0.01 mg/L
Arılar için toksisite
Çok yüksek
Balık LC₅₀ (96h)
0.002 mg/L (çok toksik)
Kuşlar için toksisite
Yüksek
Toprakta Yarılanma Süresi (DT₅₀)
3–5 gün
Biyobirikim Potansiyeli
Orta (lipofilik yapı nedeniyle)
Avantajlar ve Dezavantajlar
Avantajlar
Dezavantajlar
- Hızlı öldürücü etki (özellikle fumigant formda) - Geniş zararlı spektrumu
- Aşırı toksik (LD₅₀ < 5 mg/kg) - İnsan, arı ve balıklar için ölümcül - Kararsız ve tehlikeli - Dünya genelinde yasaklandı
Ruhsat ve Yasal Durum
Bölge
Durum
Türkiye
Yasaklı (T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı listesinde)
AB (EFSA)
Yasaklı (Directive 79/117/EEC kapsamında)
ABD (EPA)
Yasaklı (yüksek akut toksisite nedeniyle)
FAO / WHO
Kullanımı önerilmez, “Highly Hazardous Pesticide (HHP)” sınıfında