Fusarium kök ve dal çürüklüğü / Fusarium solgunluğu
Fungus Sınıflandırması
Ascomycota → Hypocreales → Nectriaceae
Konukçular
Pistacia vera (Antep fıstığı), badem, ceviz, nar, pamuk, domates, biber, patlıcan, kabakgiller, zeytin vb. çok geniş konukçu yelpazesi.
Yaşam Döngüsü
Fungus toprakta klamidiospor formunda uzun yıllar (10+ yıl) canlı kalabilir. Uygun koşullarda çimlenir, kök yüzeyinden veya yaralardan bitkiye girer, iletim demetlerinde ilerler.
Enfeksiyon Şekli
Bitki köklerinden ksileme girer, damar tıkanıklığı ve toksin üretimi sonucu solgunluk yapar.
Yayılma Şekli
Bulaşık toprak, fidan, su, tarım aletleri ve ayakkabılarla taşınır.
Optimum Gelişme Koşulları
25–30 °C; nemli, drenajı kötü ve ağır killi topraklarda daha hızlı gelişir.
Dayanıklı Yapılar
Klamidiosporlar — kurak ve olumsuz koşullarda 8–10 yıl canlı kalabilir.
Zarar Şekli ve Ekonomik Önemi
Başlık
Detaylı Bilgi
Zarar Gören Organlar
Kök, kök boğazı, sürgün altı dokular, iletim demetleri, dallar.
Zarar Mekanizması
Fungus ksilem damarlarını kolonize eder, su iletimini tıkar; toksik metabolitlerle hücre ölümüne neden olur.
Görülme Dönemi
Özellikle ilkbahar sonu–yaz başında; toprak ısındığında.
Verim Kaybı
Genç fidanlarda ölüm, yaşlı ağaçlarda kısmi kuruma ve düşük meyve tutumu.
Ekonomik Önemi
Bahçede kalıcı enfeksiyon kaynağı oluşturur; yeniden dikimlerde verim kaybı sürer.
Belirtiler ve Tanılama Kriterleri
Bitki Kısmı
Belirti Tanımı
Ayırt Edici Özellik
Yapraklar
Ani solma, sararma ve dökülme; yapraklar kurur ama dalda kalır.
Genellikle tek tarafta başlar (yarı taç ölümü).
Sürgünler
Kahverengileşme, uç kuruması, kabuk altında kararma.
Kesitte iletişim damarlarında kahverengi–siyah renk değişimi.
Kök Boğazı
Yumuşama, kararma, kabuk kolay soyulur.
Kök kabuğu soyulduğunda pembe–kırmızı fungal miselyum tabakası görülebilir.
Dallar
Kısmi kurumalar; ilerleyen yıllarda kuruyan dallarda kırılma.
Fusarium’a özgü pembe-beyaz miselyal tabaka gelişebilir.
Fideler
Gelişme geriliği, kök çürümesi, fidelerin devrilmesi.
Kök uçları siyah-kahverengi renk alır, kabuk soyulmuş gibidir.
Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri
Faktör
Etkisi
Toprak Sıcaklığı
25–30 °C optimum; 35 °C üzeri gelişimi yavaşlatır.
Toprak Yapısı
Ağır killi, nem tutan, drenajı zayıf topraklarda yaygındır.
Nem
Yüksek toprak nemi ve sık sulama enfeksiyonu hızlandırır.
Toprak Asitliği (pH)
6–8 aralığında gelişebilir; hafif alkali topraklarda da aktiftir.
