Bilgi Bankası

Cladosporium meyve lekesi (Cladosporium herbarum)
Hastalık Etmeni ve Biyolojisi
Başlık Açıklama
Etmen Adı Cladosporium herbarum (Pers.) Link
Hastalık Adı Cladosporium meyve lekesi / Siyah leke hastalığı
Fungus Sınıflandırması Ascomycota → Dothideomycetes → Capnodiales → Cladosporiaceae
Konukçular Pistacia vera (Antep fıstığı), badem, fındık, elma, üzüm, armut, turunçgiller, tahıllar, sebzeler, süs bitkileri.
Yaşam Döngüsü Fungus doğada saprofit ve zayıf parazit olarak yaşar. Bitki yüzeyinde (özellikle meyve kabuğu) sporlar oluşturur. Sporlar (konidya) rüzgâr ve yağmur sıçramasıyla yayılır.
Enfeksiyon Şekli Çoğunlukla olgunlaşma döneminde, meyve yüzeyinde yüksek nem koşullarında gerçekleşir. Kabuk üzerindeki mikroskobik çatlaklardan girer.
Gelişme Koşulları 20–28 °C sıcaklık ve %90 üzeri bağıl nemde hızla gelişir.
Hayatta Kalma Şekli Sporlar, bitki artıkları ve hasat kalıntılarında uzun süre canlı kalabilir.

Zarar Şekli ve Ekonomik Önemi
Başlık Detaylı Bilgi
Zarar Gören Organlar Meyve kabuğu (perikarp), nadiren iç çekirdek.
Zarar Mekanizması Yüzeysel enfeksiyonlar estetik kaliteyi bozar, ihraç ürünlerinde sınıflandırma dışı kalmaya neden olur.
Görülme Dönemi Hasat öncesi ve özellikle yağışlı/serin dönemlerde olgunlaşma sırasında.
Verim Kaybı Nicel kayıp düşük; kalite kaybı ve ticari sınıf düşüşü asıl etkendir.
Ekonomik Önemi Özellikle ihracata giden partilerde meyve kabuğunda siyah leke nedeniyle reddedilme riski.

Belirtiler ve Tanılama Kriterleri
Bitki Kısmı Belirti Tanımı Ayırt Edici Özellik
Meyve Kabuğu (Perikarp) Koyu kahverengi – siyah renkli, 1–3 mm çapında, yüzeysel lekeler. Lekeler genellikle dairesel ve kuru yapıdadır, yüzeyden silinmez.
Olgun Meyveler Geniş lekeler birleşerek kabuğun rengini bozar. Aspergillus veya Penicillium küflerinden farklı olarak kabarık değildir.
Yapraklar (nadiren) Kuru kahverengi noktalar, fotosentez yüzeyinde azalma. Genelde üst yaşlı yapraklarda sınırlıdır.
Depo Ürünleri Hafif yüzey kararması devam edebilir; kalite sorunu yaratır. Aflatoksin üreten türlerle karışmaz (toksin üretmez).

Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri
Faktör Etkisi
Sıcaklık 20–28 °C optimum; 15 °C altında gelişme yavaşlar.
Bağıl Nem %90 ve üzeri nem enfeksiyonu tetikler.
Yağış / Sisli Hava Uzun süreli yüzey nemi, spor çimlenmesini artırır.
Hasat Gecikmesi Çatlayan kabukta enfeksiyon olasılığı artar.
Hava Sirkülasyonu Yetersiz sirkülasyon (kapalı taç yapısı) enfeksiyonu kolaylaştırır.
Kültürel Uygulamalar Dengesiz sulama, aşırı azotlu gübreleme riski artırır.

Kültürel Mücadele Önlemleri
Uygulama Alanı Önerilen Önlem
Budama Hava akışını artıracak şekilde yapılmalı, taç sıkışıklığı giderilmeli.
Sulama Aşırı nemden kaçınılmalı; sabah erken saatlerde sulama tercih edilmeli.
Hasat Zamanı Tam olgunlukta ve kabuk çatlamadan hasat edilmeli.
Kurutma 40–45 °C’de hızlı kurutma yapılmalı, ürün nemi %8 altına düşürülmeli.
Depolama Serin (<10 °C), kuru ve havadar depolarda muhafaza edilmeli.
Bahçe Hijyeni Dökülen meyveler ve enfekteli artıkları imha edilmelidir.
Yabancı Ot Kontrolü Nemli mikroklima oluşturan alt örtü engellenmeli.

Kimyasal Mücadele
Uygulama Zamanı Açıklama
Hasat Öncesi Koruyucu kontakt fungisitler kullanılabilir.
Yağışlı Dönemlerde Özellikle çiçeklenme sonu–meyve gelişme döneminde koruyucu uygulama önerilir.
Direnç Yönetimi Aynı FRAC grubundaki fungisitler ardışık kullanılmamalı.

Kullanılabilecek Başlıca Etken Maddeler
Etken Madde  FRAC Kodu / Etki Mekanizması Etki Tipi Açıklama
Azoxystrobin 11 – QoI (Strobilurin) Sistemik / Translaminar Meyve yüzeyi korumasında etkilidir.
Pyraclostrobin + Boscalid 11 + 7 – QoI + SDHI Sistemik Koruyucu ve tedavi edici etki.
Difenoconazole 3 – DMI (Triazol) Sistemik Yüzeysel mantarlarda iyi etki sağlar.
Captan M4 – Çoklu etki Koruyucu Yağışlı koşullarda leke oluşumunu azaltır.
Thiram M3 – Çoklu etki Koruyucu Çiçek sonrası koruma amaçlı kullanılabilir.
Copper oxychloride M1 – Temas Koruyucu Organik sistemlerde kullanılabilir.


Biyolojik Mücadele
Biyolojik Etmen / Ürün Etkisi Kullanım Şekli
Bacillus subtilis Antifungal enzim üretimiyle Cladosporium gelişimini baskılar. Çiçeklenme sonrası meyve yüzeyine uygulanır.
Trichoderma harzianum Yüzey kolonizasyonuyla rekabet oluşturur. Bahar başında ve sonbaharda toprak uygulaması.
Pseudomonas fluorescens Antagonist etkiyle spor gelişimini sınırlar. Yaprak ve meyve üzerine biyopreparat uygulaması.
Bitki Güçlendiriciler Silisyum, bor, çinko; meyve kabuğu dayanıklılığını artırır. Hasat öncesi 2–3 uygulama.

Direnç Yönetimi ve Entegre Strateji
Kriter Öneri
FRAC Rotasyonu 11 → 3 → M grupları arasında dönüşüm yapılmalı.
Kültürel + Kimyasal Kombinasyon Kimyasal koruma mutlaka iyi kurutma ve hijyenle desteklenmeli.
Depolama Kontrolü Nem %8 altına indirilmeli, hava akımı sağlanmalı.
Bahçe İzleme Yağış sonrası meyve yüzeyleri düzenli kontrol edilmeli.
İzleme ve Kayıt Hastalık şiddeti, sıcaklık, nem verileri kaydedilmeli.

Önemli Ayırt Edici Noktalar
Hastalık Tipik Özellik
Cladosporium herbarum Yüzeysel, siyah-kahverengi kuru lekeler; toksin üretmez.
Aspergillus flavus Sarı-yeşil kadifemsi küf; aflatoksin üretir.
Alternaria alternata Geniş koyu lekeler, genelde yaprakta başlar.

İlaç Önerileri