Bilgi Bankası

Kuru meyve güvesi — Plodia interpunctella
Zararlının Tanımı ve Sınıflandırması

Başlık	Açıklama
Bilimsel Adı	Plodia interpunctella (Hübner, 1813)
Türkçe Adı	Kuru meyve güvesi / Depo güvesi / Indian meal moth
Takım (Order)	Lepidoptera
Familya (Family)	Pyralidae
Zararlı Tipi	Depo zararlısı (kurutulmuş meyve, fıstık, tahıl, yem, kuru yemiş)
Ergin Görünümü	Kanat açıklığı 14–20 mm; ön kanatların iç kısmı açık gri, uç kısmı bakır-kırmızımsı kahverengidir. Arka kanatlar açık gri, kenarları saçaklıdır.
Larva (Tırtıl)	10–15 mm; kirli beyaz, pembe ya da yeşilimsi; başı kahverengi.
Pupa	6–8 mm; kahverengi, ince ipek koza içinde.
Ayırt Edici Özellik	Depolarda ağ benzeri ipek lifleri, taneleri birbirine bağlayan yapışkan ağ oluşumu.

Yaşayışı ve Biyolojisi

Başlık	Açıklama
Döl Sayısı	4–6 döl/yıl (sıcak ortamlarda 8 döle kadar)
Kışı Geçirme Şekli	Larva veya pupa hâlinde, depoda kalmış ürün içinde
Yumurta Bırakma	Dişi 100–400 yumurta bırakır; çatlak, kırık veya yüzeye yakın taneciklere.
Larva Gelişimi	20–30 °C’de 20–25 günde; düşük sıcaklıkta gelişme yavaşlar.
Ergin Yaşam Süresi	5–10 gün; beslenmez, sadece yumurta bırakır.
Uçuş Dönemi	Yıl boyu, özellikle yaz aylarında yoğun.
Uygun Koşullar	25–33 °C sıcaklık, %65–80 nem oranı.

Konukçuları

Ürün / Bitki	Zarar Durumu	Açıklama
Kuru incir, kuru üzüm	Çok yüksek	En çok zarar yaptığı ürün grubu
Antep fıstığı, badem, ceviz	Çok yüksek	Depolama ve ihracat sürecinde en riskli ürünler
Tahıllar, yemler, un, makarna	Orta	Larvalar un ve yem içinde gelişebilir
Kurutulmuş sebze ve baharatlar	Düşük	Özellikle uzun süre depolananlarda
Kakao, çikolata, yem katkıları	Düşük	Tatlı ürünlerde üreyebilir

Zarar Şekli ve Belirtiler

Zarar Tipi	Açıklama	Belirtiler
Larva Zararı	Larvalar depo ürünleriyle beslenir, ipek salgılar.	Ürün tanecikleri ipek liflerle birbirine yapışır.
Ağ ve Koku Oluşumu	Larvaların salgısı ve dışkısı ürün kalitesini bozar.	Küf ve fermente koku, yapışkan dokular.
Besin ve Aflatoksin Riski	Bozulan ürünlerde mantar gelişimi hızlanır.	Renk değişimi, aflatoksin kontaminasyonu riski.
Ekonomik Zarar	İhracat reddi, kalite düşüşü, yüksek temizlik maliyeti.	%5–40 arası ürün kaybı.

Popülasyonu Artıran Faktörler

Faktör	Etkisi
Sıcak ve nemli depolar	Gelişme hızını artırır.
Yetersiz temizlik	Kalan ürün kalıntıları yumurta kaynağı olur.
Uzun depolama süresi	Popülasyon döngüsü artar.
Zayıf hava sirkülasyonu	Larva gelişimi kolaylaşır.
Kırık ve çatlak taneler	Yumurta bırakımı artar.

Doğal Düşmanları (Biyolojik Kontrol Etmenleri)

Doğal Düşman	Tür / Grup	Etkisi
Trichogramma evanescens	Yumurta parazitoidi	Yumurtalarda yüksek parazitlenme sağlar.
Habrobracon hebetor	Larva parazitoidi	Tırtıllarda %70–90 ölüm oranı.
Venturia canescens	Larva parazitoidi	Doğal baskı yapar.
Beauveria bassiana	Entomopatojen mantar	Larvalarda patojen etki oluşturur.
Spalangia cameroni	Pupa parazitoidi	Kapalı depolarda etkili olur.

Kültürel Mücadele Önlemleri

Uygulama Alanı	Önerilen Önlem
Depo Temizliği	Ürün öncesi ve sonrası tüm kalıntılar temizlenmeli.
Duvar ve çatlak onarımı	Larva ve pupa sığınaklarını yok eder.
Hava Sirkülasyonu	Depo havalandırması sürekli olmalı.
Sıcaklık kontrolü	15 °C altında gelişme durur.
Yeni ürün – eski ürün ayrımı	Aynı depoda karıştırılmamalı.
Işık tuzakları / feromon tuzakları	Ergin populasyonun izlenmesi için.

Kimyasal Mücadele

Uygulama Zamanı	Açıklama
Depo hazırlığı öncesi	Depo duvarları, çatlaklar ve zemin insektisit ile ilaçlanmalı.
Depolama sırasında	Kimyasal uygulama önerilmez; sadece izleme yapılır.
Yoğun bulaşma durumunda	Boş depo fumigasyonu veya CO₂ gazı ile dezenfeksiyon.
PHI (Bekleme süresi)	Ürünle doğrudan temas olmadığında yoktur.

Kullanılabilecek Başlıca Etken Maddeler

Etken Madde	IRAC Kodu / Etki Mekanizması	Etki Tipi	Açıklama
Deltamethrin	3A – Sodyum kanal modülatörü	Temas	Depo duvar ve çatlak uygulamalarında.
Lambda-cyhalothrin	3A – Sodyum kanal modülatörü	Temas	Rezidüel etki sağlar.
Pirimiphos-methyl	1B – AChE inhibitörü	Fumigant etkili	Boş depo ilaçlaması için.
Alüminyum fosfit (Fostoxin)	24A – Solunum inhibitörü	Fumigasyon	Kapalı depolarda gazlı uygulama.
Diatome toprağı	29 – Fiziksel etkili	Toz form	Organik ürünler için güvenli.

Biyoteknik Mücadele

Yöntem / Etmen	Etkisi	Uygulama Şekli
Feromon Tuzakları (Z9,E12-14:Ac)	Erkek ergin yakalama ve populasyon izleme	2–3 tuzak/100 m²
UV + Feromon Kombinasyonu	Uçuş kontrolü	Depo tavanlarına yerleştirilir.
CO₂ / Azot atmosferi	Oksijensiz ortamda ölüm sağlar	Paketli ürünlerde uygulanabilir.
Soğuk Depolama (≤ 15 °C)	Gelişme ve yumurtlama durur	Özellikle kuru meyve için etkili.

Entegre Zararlı Yönetimi (IPM) Programı

Dönem	Uygulama	Amaç
Kış Sonu (Boş Depo)	Deltamethrin + temizlik	Kışlayan pupaları yok etmek
Ürün Girişi Öncesi	Feromon tuzak yerleştirme	Popülasyon takibi
Depolama Süreci (Yaz)	CO₂ atmosferi veya biyolojik ajan	Popülasyon baskısı
Ürün Çıkışı Sonrası	Fumigasyon veya sıcak hava uygulaması	Yeni dölün önlenmesi

Gözlem ve Ekonomik Eşik

İlaç Önerileri