Bilgi Bankası

Kırmızı örümcekler — Tetranychus urticae Eutetranychus orientalis
Zararlının Tanımı ve Sınıflandırması

Başlık	Tetranychus urticae	Eutetranychus orientalis
Türkçe Adı	İki noktalı kırmızı örümcek	Doğu kırmızı örümceği
Takım (Order)	Acari (Akarlar)	Acari (Akarlar)
Familya (Family)	Tetranychidae	Tetranychidae
Zararlı Tipi	Yaprak emici akar	Yaprak emici akar
Ergin Görünümü	0.4–0.6 mm, sarımsı-yeşil veya kırmızımsı, iki siyah nokta belirgindir.	0.4–0.5 mm, kahverengi-kırmızımsı, oval ve yoğun kıllı vücut.
Yumurta	Küresel, kırmızımsı; yaprak altına bırakılır.	Dairesel, koyu kırmızı; damar aralarına bırakılır.
Larva/Nimf	3 çift bacaklı; açık sarı; yaprak alt yüzeyinde yaşar.	3–4 çift bacaklı; açık kahverengi; hızlı hareketli.
Ayırt Edici Özellik	Yoğun ağ (örümcek ağı benzeri doku) oluşturur.	Genellikle ağ oluşturmaz; yaprak yüzeyinde dağınık.

Yaşayışı ve Biyolojisi

Özellik	Açıklama
Döl Sayısı	10–15 döl/yıl (uygun koşullarda)
Kışı Geçirme Şekli	Dişiler kışın kabuk çatlaklarında, döküntüler altında kırmızı formda yaşar.
Yumurta Bırakma	Yaprak altına, damar aralarına, ipeksi ağ içine 50–100 yumurta.
Gelişme Süresi	7–10 gün (25–30 °C’de).
Ergin Ömrü	10–20 gün; yüksek sıcaklıkta daha kısa.
Uygun Koşullar	Sıcak (28–35 °C) ve kuru (%40 altı nem) ortamlar.

Konukçuları

Bitki Türü	Zarar Düzeyi
Pistacia vera (Antep fıstığı)	Çok yüksek
Prunus dulcis (Badem)	Yüksek
Citrus spp. (Narenciye)	Orta
Vitis vinifera (Asma)	Orta
Malus domestica, Pyrus communis	Orta
Solanaceae türleri (Domates, biber, patlıcan)	Yüksek
Cucurbitaceae türleri (Kavun, karpuz)	Orta

Zarar Şekli ve Belirtiler

Zarar Tipi	Açıklama	Belirtiler
Yaprak emme zararı	Yaprak hücre özsuyunu emer, klorofil kaybına neden olur.	Yaprakta açık sarı beneklenme.
Fotosentez azalması	Yoğun populasyonda bronzlaşma ve kuruma olur.	Yapraklar mat, kahverengi ve gevrek.
Ağ oluşumu	Özellikle T. urticae ipeksi ağ yapar.	Yaprak yüzeyi ağ ile kaplanır.
Erken yaprak dökümü	Şiddetli zararda ağacın tüm yaprakları dökülebilir.	Verim ve meyve kalitesi düşer.

Popülasyonu Artıran Faktörler

Faktör	Etkisi
Sıcak ve kuru hava	Popülasyonu hızla artırır.
Yüksek azotlu gübreleme	Yaprak özsuyunu artırarak beslenmeyi teşvik eder.
Dengesiz sulama	Bitkide stres oluşturur, direnci azaltır.
Doğal düşman eksikliği	Yoğun kimyasal ilaç kullanımı akar düşmanlarını yok eder.

Doğal Düşmanları (Biyolojik Kontrol Etmenleri)

Doğal Düşman Türü	Latince Adı	Etkisi
Avcı akar	Phytoseiulus persimilis	T. urticae’ye karşı çok etkilidir.
Avcı akar	Amblyseius swirskii, Neoseiulus californicus	Her iki türe karşı koruyucu etki.
Avcı böcek	Stethorus punctillum (kırmızı örümcek avcısı)	Yaprak altındaki akarları avlar.
Entomopatojen mantar	Beauveria bassiana	Akar popülasyonunu baskılar.

Kültürel Mücadele Önlemleri

Uygulama Alanı	Önerilen Önlem
Sulama yönetimi	Kuraklık stresinden kaçınılmalı.
Yaprak altı gözlem	Haftalık kontrol yapılmalı (10 yaprak/ağaç).
Toz kontrolü	Tozlu yollar sulanmalı, yaprak yüzeyi temiz tutulmalı.
Azotlu gübreleme dengesi	Aşırı azottan kaçınılmalı.
Doğal düşman korunması	Geniş spektrumlu insektisitlerden kaçınılmalı.

Kimyasal Mücadele

Uygulama Zamanı	Açıklama
İlk populasyon tespiti (erken ilkbahar)	3–5 akar/yaprak eşiğinde ilaçlama yapılır.
Yaz ortası (yüksek yoğunluk)	Popülasyon %50 yaprakta görüldüğünde akarisit uygulanır.
İlaç rotasyonu	Direnç gelişimini önlemek için farklı FRAC grupları kullanılmalı.

Kullanılabilecek Başlıca Etken Maddeler

Etken Madde	IRAC / FRAC Kodu	Etki Tipi	Açıklama
Abamectin	6 – GABA agonisti	Sistemik + mide etkili	Yumurtadan yeni çıkan larvalara etkili.
Spirodiclofen	23 – Lipid biyosentez inhibitörü	Yumurtadan ergine etkili	Gelişim evrelerini baskılar.
Bifenazate	25 – Mitokondriyal ET inhibitörü	Hızlı etki	Tüm evrelere karşı etkili.
Hexythiazox	10A – Gelişim inhibitörü	Yumurta + larva evresi	Önleyici uygulamalarda etkili.
Fenpyroximate	21A – Elektron taşıma inhibitörü	Temas etkili	Direnç yönetiminde rotasyon ürünü.
Milbemectin / Etoxazole	6 / 10B	Sistemik	Uzun süreli koruma sağlar.

Biyoteknik ve Biyolojik Mücadele

Yöntem / Etmen	Etkisi	Uygulama Şekli
Avcı akar salımı	Popülasyonu baskılar	5.000–10.000 birey/da.
Beauveria bassiana uygulaması	Akar vücudunda mantar gelişimi sağlar	10⁸ spor/mL dozunda püskürtme.
Yağ bazlı ürünler (mineral / neem)	Akarları mekanik olarak boğar	0.5–1% oranında yapraktan.
Kükürt tozu / süspansiyonu	Hafif populasyonlarda baskılayıcı	2–3 kg/da.

Entegre Zararlı Yönetimi (IPM) Programı

Dönem	Uygulama	Amaç
İlkbahar (Mart–Nisan)	Ağaçlarda ilk gözlem + kükürt uygulaması	Erken popülasyonun baskılanması
Yaz başı (Mayıs–Haziran)	Abamectin veya Bifenazate	Aktif dönem kontrolü
Yaz ortası (Temmuz)	Avcı akar salımı veya Beauveria uygulaması	Kimyasal baskıyı azaltma
Sonbahar (Eylül)	Yaprak kontrolü + budama sonrası temizlik	Kışlayan bireyleri yok etme

Gözlem ve Ekonomik Eşik

İlaç Önerileri