Toprak altı kurtları (Noctuidae larvaları)
Zararlının Tanımı ve Sınıflandırması
| Başlık |
Açıklama |
| Bilimsel Adı |
Agrotis spp., Euxoa spp., Spodoptera spp. (Noctuidae) |
| Türkçe Adı |
Toprak altı kurtları / Kesici kurtlar / Gece kelebeği larvaları |
| Takım (Order) |
Lepidoptera |
| Familya (Family) |
Noctuidae |
| Zararlı Evre |
Larva (tırtıl) |
| Ergin Görünümü |
1.5–2.5 cm, gri-kahverengi, geceleri aktif, ışığa duyarlı kelebek. |
| Larva Görünümü |
3–5 cm uzunluğunda, gri veya kahverengi, parlak ve yumuşak gövdeli; rahatsız edildiğinde kıvrılır. |
| Ayırt Edici Özellik |
Toprak yüzeyine yakın, kesilmiş fide veya fidan gövdesi; tırtıllar gündüz toprak altında gizlenir. |
Yaşayışı ve Biyolojisi
| Özellik |
Açıklama |
| Döl Sayısı |
2–4 döl/yıl |
| Kışı Geçirme Şekli |
Larva veya pupa hâlinde toprakta 5–20 cm derinlikte. |
| Yumurta Bırakma |
İlkbahar–sonbahar döneminde toprak yüzeyine veya bitki tabanına 300–1000 yumurta. |
| Gelişme Süresi |
25–45 gün (sıcaklığa bağlı). |
| Uygun Koşullar |
Ilıman, nemli ve organik maddece zengin topraklar. |
Konukçuları
| Bitki Türü |
Zarar Düzeyi |
| Pistacia vera (Antep fıstığı) |
Genç fidanlarda yüksek |
| Solanaceae (Patates, domates, biber) |
Çok yüksek |
| Cereals (Buğday, arpa) |
Orta |
| Cucurbitaceae (Kavun, karpuz) |
Yüksek |
| Prunus spp. (Kayısı, badem, şeftali) |
Orta |
| Citrus spp. |
Düşük |
Zarar Şekli ve Belirtiler
| Zarar Tipi |
Açıklama |
Belirtiler |
| Kök boğazı zararı |
Larvalar gece bitki gövdesini toprak seviyesinden keser. |
Fidelerin devrilmesi, sürgün tabanında kesik iz. |
| Kök zararı |
Toprak altında kök uçları kemirilir. |
Su iletimi bozulur, fidan kurur. |
| Yaprak zararı |
Küçük fidelerde yapraklar yenir, kök boğazı soyulur. |
Genç sürgünlerde deformasyon. |
| Sekonder hastalıklar |
Açılan yaralardan patojen girişine neden olur. |
Gövde çürüklüğü, fungal enfeksiyon. |
Popülasyonu Artıran Faktörler
| Faktör |
Etkisi |
| Nemli toprak |
Yumurtadan çıkan larvalar için uygun ortam sağlar. |
| Yabancı ot yoğunluğu |
Yumurta bırakma alanı oluşturur. |
| Organik madde fazlalığı |
Larvalar için beslenme kaynağıdır. |
| Toprak işlenmemesi |
Kışı geçiren larvaların hayatta kalmasını kolaylaştırır. |
Doğal Düşmanları
| Doğal Düşman Türü |
Latince Adı |
Etkisi |
| Parazitoid sinek |
Tachinidae spp. |
Larvaları iç parazit olarak öldürür. |
| Yırtıcı böcek |
Carabidae, Staphylinidae spp. |
Toprak yüzeyindeki larvaları avlar. |
| Kuş türleri |
Serçe, karga vb. |
Geceleri aktif larvaları tüketir. |
| Entomopatojen mantar |
Metarhizium anisopliae, Beauveria bassiana |
Larva enfeksiyonu yapar. |
Kültürel Mücadele Önlemleri
| Uygulama Alanı |
Önerilen Önlem |
| Sonbahar sürümü |
Kışı geçiren larvalar açığa çıkar ve kuşlar tarafından yenir. |
| Nadas uygulaması |
Nem azaltılarak yumurtaların gelişimi engellenir. |
| Yabancı ot kontrolü |
Yumurtlama alanı azaltılır. |
| Toprak tavı düzeni |
Fazla nemden kaçınılmalı. |
| Fide dikimi öncesi gözlem |
Tel kurtları ve tırtıllar için kontrol yapılmalı. |
Kimyasal Mücadele
| Uygulama Zamanı |
Açıklama |
| Fidelerin devrilmeye başlaması (ilk zararlılar) |
Toprak yüzeyi veya bitki tabanına granül insektisit uygulanır. |
| Ergin uçuş dönemi (Nisan–Haziran) |
Feromon tuzaklarla izleme, gerektiğinde ilaçlama. |
| Toprak ilaçlaması |
Dikim öncesi veya fide çevresine uygulanabilir. |
Kullanılabilecek Başlıca Etken Maddeler Biyoteknik ve Biyolojik Mücadele
| Yöntem / Etmen |
Etkisi |
Uygulama Şekli |
| Feromon tuzakları |
Ergin uçuş dönemini izleme |
4–5 tuzak/ha. |
| Beauveria / Metarhizium uygulaması |
Larva enfeksiyonu sağlar |
Sulama ile toprağa verilir. |
| Yem tuzakları (kepek + melas) |
Larvaları toplu çekimle yok eder |
Akşam serilir, sabah toplanır. |
| Bacillus thuringiensis (Bt) |
Genç larvalarda etkili |
Yaprak uygulaması. |
Entegre Zararlı Yönetimi (IPM) Programı
| Dönem |
Uygulama |
Amaç |
| Kış (Ocak–Şubat) |
Derin sürüm |
Kışlayan larvaları yok etmek |
| İlkbahar (Mart–Nisan) |
Tuzak + feromon |
Popülasyon izleme |
| Mayıs–Haziran |
Granül insektisit veya biyolojik uygulama |
Aktif larvaları baskılamak |
| Yaz ortası (Temmuz–Ağustos) |
Beauveria veya Bt uygulaması |
Çevre dostu baskılama |
| Sonbahar (Eylül) |
Nadas + toprak güneşleme |
Popülasyon kaynağını azaltmak |
Gözlem ve Ekonomik Eşik
| Alan Tipi |
Eşik Değeri |
Uyarı |
| Fidanlık |
1–2 larva/m² |
Önlem alınmalı |
| Genç bahçe |
3–5 larva/m² |
Mücadele gerekli |
| Olgun bahçe |
>5 larva/m² |
Şiddetli bulaşma riski |
|
|
