Antietilenler Antietilenler , bitkilerde etilen sentezini veya etkisini engelleyen bileşiklerdir.olgunlaşma, yaşlanma (senesens), yaprak ve meyve dökümü gibi süreçleri tetikler.çiçeklenme sonrası meyve dökümü ve alternans (yıl atlama) sorunlarının yönetiminde kullanımı değerlidir.
Özellik Açıklama
Temel hedefi Etilen sentezini veya alıcılarını (reseptörleri) baskılamak
Kullanım amacı Meyve dökümünü azaltmak, yaprak direncini artırmak, kaliteyi korumak
Uygulama şekli Yapraktan veya atmosferik (hasat sonrası fumigasyon)
Önemli bileşikler 1-Methylcyclopropene (1-MCP), Silver thiosulfate (STS), Aminoethoxyvinylglycine (AVG - ReTain)
Etilen ve Antietilen Etkileşimi
Aşamalar Etilen Etkisi Antietilen Müdahalesi
Sentez aşaması ACC sentaz / oksidaz enzimleri etilen üretir AVG enzimi bu basamağı inhibe eder
Taşınım Etilen gaz halinde difüze olur Bazı antietilenler reseptörleri geçici olarak bloke eder
Reseptör bağlanması Etilen hücre zarında bağlanarak gen ekspresyonu başlatır 1-MCP reseptörlere bağlanıp etileni engeller
Sonuç Olgunlaşma, döküm, yaşlanma hızlanır Döküm gecikir, yeşil aksam ve meyve daha uzun dayanır
Antepfıstığında Antietilenlerin Fizyolojik Etkileri
Etki Alanı Açıklama Tarımsal Önemi
Meyve dökülmesi Döllenme sonrası yüksek etilen üretimi genç meyveleri döker Antietilenler bu dökümü azaltır
Alternans kontrolü Ağaç bir yıl yüksek verim verdiğinde ertesi yıl zayıf çiçeklenir Etilen baskılanması bu döngüyü yumuşatır
Yaprak dökümü Yüksek sıcaklık ve stres koşullarında artan etilen yaprak dökümüne yol açar Antietilenler yaprak tutulumunu sağlar
Hasat sonrası kalite Etilen solunumu meyve iç dokularını zayıflatır 1-MCP gibi bileşikler raf ömrünü uzatır
Tomurcuk canlılığı Dinlenme sonrası tomurcuk ölümü azalır Çiçek açma oranı artar
Kullanılan Başlıca Antietilenler ve Etki Mekanizmaları
Etken Madde Ticari Adı Etki Mekanizması Kullanım Zamanı Notlar
Aminoethoxyvinylglycine (AVG) ReTain Etilen biyosentezini inhibe eder (ACC sentaz enzimini baskılar) Çiçeklenme öncesi 7–10 gün Antepfıstığında meyve dökümünü azaltır
1-Methylcyclopropene (1-MCP) SmartFresh / Harvista Etilen reseptörlerini geçici olarak bloke eder Hasat öncesi veya sonrası Meyve etilenine duyarlılığı azaltır
Silver Thiosulfate (STS) — Etilen reseptörlerine gümüş iyonu bağlayarak kalıcı blokaj yapar Deneysel / sınırlı tarla kullanımı Fitotoksisite riski nedeniyle dikkat
CO₂ (yüksek konsantrasyon) — Etilen etkisini fizyolojik olarak bastırır Soğuk hava depolarında Post-harvest uygulamalarda
Antepfıstığında Uygulama Alanları
Amaç Dönem Uygulama Formu Beklenen Sonuç
Meyve dökümünü azaltmak Döllenme sonrası (Mayıs başı) ReTain (AVG) 1.5–2 g/100 L Döküm oranında %20–30 azalma
Alternans kontrolü Boş yıl dönemi (Haziran) Düşük doz AVG + GA₃ kombinasyonu Sürgün gelişimi ve dişi çiçek artışı
Hasat sonrası koruma Kurutma öncesi veya depo girişi 1-MCP gaz (0.5–1 ppm, 12–24 saat) Renk ve iç kalite koruması
Yaprak dökümü azaltma Yaz ortası yüksek sıcaklıkta 1-MCP veya düşük doz AVG Yaprak direnci artar, fotosentez süresi uzar
Eksiklik ve Fazlalık Etkileri
Durum Belirti Sonuç
Yetersiz kullanım Meyve dökümü, yaprak sararması Verim kaybı, dengesiz yük
Aşırı kullanım Sürgün büyümesinde durgunluk Çiçek tomurcuğu oluşumunda azalma
Uygun doz Döküm ve stres kontrolü sağlanır Denge korunur, verim artar
Araştırma Bulguları (Türkiye ve Dünya)
Çalışma Bulgular Kaynak
AVG uygulaması (1.5 g/100 L) Meyve dökümü %25 azaldı, iç dolgunluğu korudu Siirt Tarımsal Araştırma, 2021
1-MCP uygulaması (0.5 ppm) Depoda renk ve kalite 30 gün korundu Harran Üniv., 2020
AVG + GA₃ kombinasyonu Alternans oranı azaldı, sürgün uzunluğu %15 arttı GAP Deneme Alanı, 2022
Kontrollü atmosfer (CO₂ %5) Kurutma sonrası kalite artışı sağlandı Atatürk Bahçe Kültürleri, 2019
Teknik Değerlendirme - AVG (ReTain) antepfıstığında en uygun saha kullanımı olan antietilendir.
-1-MCP daha çok hasat sonrası kalite koruma ve depo raf ömrü uzatımı için uygundur.
-Antietilen uygulamaları , yüksek sıcaklık, su stresi veya aşırı yüklenme dönemlerinde meyve dökümünü önlemede büyük avantaj sağlar.
-Doğru doz ve zamanlama , aşırı büyüme baskısını önler ve çiçek–meyve dengesini korur.
