Bilgi Bankası

00–09 dönemi (Tomurcuk Gelişimi / Göz kabarması–yeşil uç görünümü)
Kod Aralığı Tanım Görsel Göstergeler
00–01 Dinlenme sonu Gözler hafifçe kabarır, pul yapraklar açılmaya başlar.
02–05 Göz kabarması Göz pulları çatlar, içteki yeşil dokular görünür.
06–09 Yeşil uç görünümü Yaprak veya çiçek öncüleri belirginleşir, ilk yeşil uçlar fark edilir.

Bitkide Gerçekleşen Fizyolojik Olaylar

  • Kış dinlenmesi sonlanır, sıcaklıkların 7–10 °C üzerine çıkmasıyla metabolik aktivite başlar.

  • Solunum hızı artar, depo karbonhidratlar çözülerek enerjiye dönüştürülür.

  • Sitokinin sentezi artar → göz uyanışını tetikler.

  • Su iletimi yeniden aktifleşir; ksilem akışı artar.

  • Hücre genişlemesi başlar, tomurcuk pulları arasında basınç artışı gözlenir.

  • Gözlerin canlılığı, önceki sezon besleme durumu ve kış soğuklanma yeterliliğine bağlıdır.

Sulama İhtiyacı

Dönem Sulama Durumu Açıklama
00–05 Genellikle gerekmez Toprak nemi yeterli ise sulama yapılmaz. Fazla nem, kök çürüklüklerini artırır.
06–09 Hafif destek sulama (ihtiyaç varsa) Özellikle kurak bölgelerde, yüzlek nem kaybı tomurcuk uyanmasını geciktirebilir.

Pratik Öneri: Göz uyanışı başlamadan toprakta 0–30 cm nem kontrolü yapılmalıdır. Su stresi göz uyanışını geciktirir ve dişi çiçek oranını düşürür.

Besleme İhtiyacı

Element Görevi Uygulama Zamanı / Yöntemi
Azot (N) Göz gelişimi ve ilk sürgün büyümesi Düşük dozda (10–20 kg/da saf N) tabandan veya damlama öncesi verilebilir.
Fosfor (P) Kök aktivasyonu, enerji transferi Kış sonu–erken ilkbahar; topraktan verilmesi önerilir.
Çinko (Zn) Göz ve yaprak oluşumunda kritik %0.2–0.3 ZnSO₄ yapraktan; uyanış öncesi uygulanabilir.
Boron (B) Polen gelişimi, döllenme hazırlığı %0.1 bor içeren yaprak uygulaması uyanış öncesi faydalıdır.

Not: Organik maddece zengin kompost veya Leonardit + humik asit uygulamaları toprakta mikrobiyal aktiviteyi hızlandırır.

İlaçlama Gerekliliği

Amaç Uygulama Zamanlama
Kış ilaçlaması Bakırlı preparatlar (Cu oxychloride, Cu hydroxide) Göz kabarmadan hemen önce, patojen inokulumunu baskılamak için.
Zararlı önleme Yumurta/larva formundaki akarlar ve koşniller Mineral yağ + insektisit kombinasyonu, göz uyanmadan.
Fungal hastalık önleme Alternaria, Septoria başlangıcı Hava nemi yüksek alanlarda erken koruyucu önlem.

Dönemin Riskleri
Risk Faktörü Etkisi Önlem
Don riski (−2 °C altı) Göz yanıkları, sürgün kaybı Mikroklima yönetimi, erken sulama, sisleme, antifrost sistemleri
Kök çürüklüğü (Phytophthora) Kök ölümü, zayıf uyanma Fazla nemden kaçınmak, drenaj kontrolü
Besin eksikliği (özellikle Zn, B) Kör göz, düşük çiçeklenme Yapraktan erken besleme
Yabancı ot rekabeti Kök aktivitesini zayıflatır Yüzlek ot mücadelesi, malçlama

Pratik Yönetim Önerileri 

1. Toprak ve Nem Yönetimi

  • Toprak nemi takibi: Bu dönemde su stresi, göz uyanışını geciktirir. Toprakta 0–30 cm derinlikte nem %60’ın altına düşmemelidir.

  • Sulama zamanı: Kıştan çıkan kurak topraklarda, sıcaklık 10–12 °C’yi bulduğunda ilk “can suyu” sulaması yapılabilir. Ancak fazla sulama kök çürüklüğünü tetikler.

  • Malç uygulaması: Toprak yüzeyine organik malç (saman, kompost, dal parçaları) serilmesi hem nemi korur hem yabancı ot çıkışını azaltır.

2. Budama ve Bahçe Temizliği

  • Kış budaması bu döneme girmeden önce tamamlanmalıdır. Don sonrası ölü dallar temizlenmelidir.

  • Budama artıklarını yakmak yerine uzaklaştırın — kışlayan zararlılar (ör. koşnil, psillid) bu materyallerde barınır.

  • Yara yerleri bakırlı macun veya ağaç macunu ile kapatılmalıdır; mantar inokulumlarının girişi engellenir.

3. Besleme Stratejisi

  • Organik aktivatörler: Leonardit veya humik + fulvik asitli uygulamalar, mikroorganizma aktivitesini hızlandırır.

  • Yapraktan çinko ve bor: Göz kabarmadan hemen önce, %0.2 ZnSO₄ ve %0.1 bor (B) içeren karışım uygulanabilir. Bu, göz canlılığını ve çiçeklenme oranını artırır.

  • Kükürtlü veya fosforlu taban gübreleme (örneğin MAP veya DAP), kök aktivitesini teşvik eder ve P alımını hızlandırır.

4. Hastalık ve Zararlı Önleme

  • Kışlık bakırlı ilaçlama: Gözler patlamadan hemen önce 200–300 g/100 L doz aralığında Cu oxychloride veya Cu hydroxide kullanılmalıdır.

  • Mineral yağ uygulaması: Akar, koşnil ve kabuklu bitlerin kışlık formlarına karşı etkili olur. Göz uyanmadan önce yapılmalıdır.

  • Toprak kaynaklı patojenler: Göz uyanış öncesinde fosetil-Al veya propamocarb içeren sistemik uygulamalar kök sağlığını korur.

5. İklim ve Don Yönetimi

  • Don riski olan bahçelerde toprak yüzeyini ıslak tutmak, ısı depolamasını artırır.

  • Erken uyanışı geciktirmek için budama geç yapılabilir veya sulama biraz ertelenebilir.

  • Termometre kayıtları veya AgroPlanet “Don İzleme Modülü” kullanılarak 2 m ve 10 cm seviyelerinde sıcaklık farkı izlenmelidir.

6. Bitki Fizyolojisini Destekleme

  • Aminoasit + alg ekstraktı uygulamaları (damlamadan veya yapraktan) göz uyanışı sürecinde enerji desteği sağlar.

  • Azot uygulaması aşırıya kaçmamalı, vegetatif patlama riskine karşı düşük dozlu (%5–7 üre eşdeğeri) yapılmalıdır.

  • Toprakta tuzluluk kontrol edilmelidir; yüksek EC gözlerin uyanmasını baskılar.

İlaç Önerileri