Bilgi Bankası

80–89 Dönemi (Olgunlaşma – Hasat )
Kod Aralığı Tanım Gözlenen Durum
80–83 Kabuk sertleşmesi ve iç dolum tamamlanması İç zar (endokarp) tam dolu, kabuk sertleşmiş, yeşil dış kabuk (perikarp) kalın ve açık yeşil renkte.
84–86 Kabuğun ayrılma başlangıcı Dış yeşil kabuk (perikarp) ile sert iç kabuk arasında boşluk oluşur, dış kabuk kolay soyulur.
87–89 Tam olgunluk ve hasat Yeşil kabuk kolayca ayrılır, iç renk ve doluluk maksimumdadır. Meyveler dallarda gevşek durur.

Bu dönem hasat tarihinin belirlenmesi, ürün kalitesi, boş–dolu oranı ve kabuk rengi açısından en kritik evredir.

 Bitkide Gerçekleşen Fizyolojik Olaylar

  1. İç Dolgunluğun Tamamlanması:

    • Endospermde yağ ve protein sentezi tamamlanır.

    • Su içeriği düşmeye başlar (%40’tan %20’ye iner).

  2. Kabuğun Ayrılması (Perikarp Ayrımı):

    • İç kabuk ile yeşil dış kabuk arasında pektin çözünmesi ve etilen artışı ile ayrılma olur.

    • Bu aşamada hücreler arasında su ve enzim dengesinde değişim olur.

  3. Renk Değişimleri:

    • Dış kabuk açık yeşilden sarımsı–kahverengiye, iç kabuk açık krem rengine döner.

    • Fotosentetik aktivite azalır, meyve su içeriğini kaybetmeye başlar.

  4. Doğal Etilen Üretimi:

    • Bitki içsel olgunlaşma hormonu (etilen) sentezler.

    • Bu süreçte hasat zamanlaması, etilen aktivitesine göre optimize edilmelidir.

Sulama Yönetimi

Dönem Uygulama Açıklama
80–84 Azaltılmış sulama Meyve olgunlaşmasını teşvik eder, iç–dış kabuk ayrımını kolaylaştırır.
85–89 (hasat öncesi) Sulama kesilir Kabuğun ayrılması kolaylaşır, hasat etkinliği artar.

Pratik Not: Hasattan 7–10 gün önce sulama durdurulmalıdır. Fazla nemli toprakta kabuk geç ayrılır, kurutma süresi uzar.

Besleme Yönetimi

Element Rolü Uygulama Önerisi
Potasyum (K) Şeker taşınımı, aroma ve renk gelişimi Damlama hattından son düşük doz (1–2 kg/da)
Kalsiyum (Ca) Kabuk sertliği, çatlama önleme %0.5 CaNO₃ yaprak uygulaması
Magnezyum (Mg) Klorofil koruma, stres azaltma %0.3 MgSO₄ yapraktan
Fosfit bazlı ürünler Doku direnci, mantar riskine karşı Yaprak uygulaması (2–3 L/ha)
Antistres ürünler (alg, amino asit) Isı stresi, kabuk yanığı önleme 10–15 günde bir yapraktan uygulama

Not: Bu dönemde fazla azot verilmesi meyve iç dolumunu bozabilir ve boşluk oranını artırır.

Hastalık ve Zararlı Riskleri

Problem Belirti Mücadele
Alternaria ve Antraknoz Olgun meyvede lekeler, kabuk kararması Koruyucu bakırlı veya strobilurin grubundan fungisitler
Kabuk yanıklığı Yüksek sıcaklıkta kabuk yüzeyinde bronzlaşma Kaolin kaplama, kalsiyum + bor uygulamaları
Akarlar ve psillidler Geç dönem yaprak zararı, fotosentez azalması Spirodiclofen, abamectin
Kuş ve böcek zararları Hasat öncesi kabuk delikleri, iç zarar Kuş filesi, biyolojik tuzaklar

Dönemin Riskleri
Risk Etki Önlem
Aşırı sıcak (>38 °C) Kabuk yanığı, dolum kaybı Yüzey koruyucular (kaolin)
Yüksek nem Mantar gelişimi, kabuk yapışması Hasat sonrası hızlı kurutma
Erken hasat İç dolum yetersiz, kalite düşer Hasat öncesi 10 meyve örneğiyle iç kontrol
Geç hasat Kabuk açılması, dökülme Hasat zamanında mekanik sarsıcı kullanılmalı

Hasat Öncesi Değerlendirme
Kontrol Parametresi İdeal Durum Gözlem
Dış kabuk rengi Açık sarı – kahverengimsi Gözle kontrol
İç kabuk sertliği Tam sert, bıçakla zor kesilir Elle kontrol
Dış kabuk ayrımı Kolay soyulabilir Parmakla test
İç doluluk oranı %90 ve üzeri 100 meyve örneği sayımı
İç nem oranı %20 civarı Laboratuvar veya taşınabilir nem ölçer

Hasat ve Sonrası Pratik Yönetim Önerileri

  1. Hasat Zamanı:
    – Dış kabuk parmakla kolay soyulabiliyorsa hasat başlatılmalıdır.
    – Hasat gecikirse kabuk yüzeyinde kararma ve mantar riski artar.

  2. Hasat Şekli:
    – Elle veya mekanik sarsıcı ile yapılır.
    – Toplanan meyveler 1–2 saat içinde kabuk soyma hattına alınmalıdır.

  3. Kabuk Soyma ve Kurutma:
    – Soyma sonrası 45–50 °C sıcaklıkta, 18–24 saat kurutma idealdir.
    – Hızlı kurutma kabuk beyazlığını ve raf ömrünü korur.

  4. Depolama:
    – Nem oranı %6–7 seviyesine düşürüldükten sonra 10–12 °C’de depolanabilir.
    – Uzun süreli depolama için kontrollü atmosfer (O₂ <3%, CO₂ %10 civarı) uygundur.

  5. Hasat Sonrası Yaprak Analizi:
    – Hasattan sonra yaprak örneği alınarak kış besleme planı belirlenmelidir.

İlaç Önerileri