Yıllık sürgünlerin kabuk rengi kahverengileşir, dokular sertleşir.
95
Rezerv madde depolama
Karbonhidrat ve besin elementleri kök ve gövdeye taşınır.
Bu dönem bir sonraki yılın çiçek tomurcuğu verimliliğini belirleyen en kritik evredir.
Üretim yılı sonrası dinlenme öncesi yapılan doğru yönetim, “yok yılı” riskini azaltır.
Bitkide Gerçekleşen Fizyolojik Olaylar
Fotosentezin Devamı:
Yapraklar hâlâ aktiftir; CO₂ asimilasyonu sürer.
Üretilen karbonhidratlar (özellikle nişasta ve şekerler), kök – gövde – gözlerde depolanır.
Rezerv Madde Birikimi:
Özellikle nişasta ve çözünür şekerler, ilkbaharda çiçek ve sürgün gelişimi için enerji kaynağı oluşturur.
Azot ve potasyum köklere geri taşınır.
Sürgün Olgunlaşması:
Yeni sürgünlerde lignifikasyon (odunlaşma) başlar.
Doku dayanıklılığı artar, kış soğuklarına karşı direnç gelişir.
Yaprak Sararması ve Dökülme Başlangıcı:
Gün uzunluğu azalır, klorofil yıkımı başlar.
Bitki enerji kullanımını durdurup depo yönelimli metabolizmaya geçer.
Sulama Yönetimi
Dönem
Uygulama
Açıklama
90–92
Hafif destek sulama
Hasat sonrası su stresine girilmemelidir.
93–95
Sulama azaltılır, durdurulur
Sürgünlerin olgunlaşması için toprak hafif kurutulmalıdır.
Uyarı:
Hasat sonrası tamamen su kesilirse karbon birikimi azalır.
Yapraklar kuruyana kadar 10–15 günde bir hafif sulama yeterlidir.
Besleme Yönetimi
Element
Rolü
Uygulama Şekli
Azot (N)
Rezerv protein sentezi
Hasat sonrası düşük doz (örn. 2–3 kg/da üre veya amonyum nitrat)
Fosfor (P)
Kök büyümesi, enerji transferi
Topraktan 3–5 kg/da MAP veya DAP
Potasyum (K)
Karbon taşınımı, odunlaşma
%0.5 KNO₃ veya K₂SO₄ yapraktan
Çinko (Zn)
Göz oluşumu, hormon aktivitesi
%0.3 ZnSO₄ yaprak uygulaması
Bor (B)
Tomurcuk oluşumu, polen gelişimi
%0.1 borlu yaprak uygulaması
Organik materyal (Leonardit, humik asit)
Mikrobiyal aktivite, besin bağlama
Sonbahar öncesi tabandan uygulanmalı
Not: Hasat sonrası yapılan son yaprak gübrelemesi, gelecek yılın çiçeklenme gücünü doğrudan artırır.
Toprak ve Yaprak Yönetimi
Hasat sonrası yapraklar hâlâ yeşilken yaprak analizi alınmalıdır.
Sonuçlara göre sonbahar taban gübre planı hazırlanır.
Yaprakların erken sararması, genellikle azot veya potasyum yetersizliğine işaret eder.
Hastalık ve Zararlı Riskleri
Risk
Belirti
Önlem
Alternaria
Sarı lekeler, erken yaprak dökümü
Mancozeb, fluopyram + besleme desteği
Psillid / Akar
Yaprak kıvrılması
Abamectin, biyolojik yağ uygulaması
Kök çürüklüğü (Phytophthora)
Sulama sonrası kuruma
Drenaj ve toprak fungisit uygulaması
Dönemin Riskleri
Risk
Etki
Önlem
Erken yaprak dökümü
Rezerv azalması, zayıf göz gelişimi
Dengeli N–K uygulaması
Aşırı azot uygulaması
Geç sürgün büyümesi, don riski
Azot sınırlanmalı
Kuraklık / su stresi
Rezerv birikimi zayıf
Hafif sulama yapılmalı
Yüksek sıcaklık sonrası ani soğuma
Sürgün çatlaması
Organik asit + Ca + Si uygulamaları
Pratik Yönetim Önerileri
Fotosentez Süresini Uzatın:
– Yapraklar tamamen dökülene kadar bitkiyi canlı tutun.
– Hafif sulama ve mikro elementlerle yaprak ömrü uzatılabilir.
Hasat Sonrası Besleme Planını Kaydedin:
– AgroPlanet’te “Hasat Sonrası Rezerv Dönemi” modülünde gübre ve uygulama kayıtlarını girin.
Kış Öncesi Toprak Analizi Yapın:
– Özellikle NPK, Zn, Fe, Mn, B analizleri bir sonraki yıl programına yön verir.
Budama Planını Hazırlayın:
– Sürgün olgunlaşması tamamlandıktan sonra, kış öncesi budama yapılmamalı; tomurcukları zedeleme riski vardır.
Fotosentezi Destekleyin:
– Yapraklar yeşilken deniz yosunu + amino asit karışımları uygulamak karbon taşınımını artırır.
Dinlenme Öncesi Kök Sağlığını Güçlendirin:
– Humik asit + mikrobiyal aktivatör (Trichoderma, Bacillus) karışımı uygulanabilir.
