Dış Kabuk (Perikarp) Kararması Perikarp kararması, hücre zar bütünlüğünün bozulması sonucu fenolik bileşiklerin (özellikle kateşin, gallik asit) polifenol oksidaz (PPO) ve peroksidaz (POD) enzimleriyle okside olmasıyla gelişir.melanin benzeri koyu pigmentler oluşur.
Tipik görünüm:
Renk değişimi: Açık yeşil → kahverengi → siyah
Başlangıç: Genellikle meyve sap ucu veya alt yarısı
Dokusal belirti: Perikarpta sertleşme, kuruma, yapışma
Fizyolojik ve Çevresel Nedenler
Faktör Etki Mekanizması Görülen Dönem
Yüksek Sıcaklık (>38°C) PPO ve POD aktivitesi artar, hücre zarı lipitleri okside olur Temmuz–Ağustos
Düşük Nem (<30%) Transpirasyon artar, hücre içi su kaybı → pigment oksidasyonu Yaz ortası
Uzun Kurak Dönem + Ani Yağış Su basıncı farkı → hücre zar yırtılması → fenolik oksidasyon Çekirdek dolum sonrası
Yetersiz Kalsiyum (Ca) Hücre duvar stabilitesi azalır → dokular zedelenir Sezon geneli
Düşük Bor (B) Lignifikasyon yavaşlar, dokular gevşer Haziran–Temmuz
Aşırı Azot (N) Yumuşak doku ve ince kabuk → kolay oksidasyon Tüm sezon
Mikrobiyal Faktörler (Alternaria, Aspergillus) Fenolik bileşikleri parçalayarak kararma oluşturur Hasat öncesi–sonrası
Ayırt Edici Gözlemler
Tür Belirti Not
Fizyolojik Kararma Düzgün, homojen renk koyulaşması, lekesiz Genelde sıcaklık/su stresine bağlı
Mikrobiyal Kararma Noktasal siyah lekeler, küf tabakası Alternaria spp. veya Aspergillus spp. kaynaklı
Kimyasal Kararma Uygulama sonrası yüzey yanıkları Bakır + yağ karışımlarında gözlenebilir
Ekonomik ve Kalite Etkileri
%10–20 kararma → 1. sınıf ürünün 2. sınıfa düşmesine neden olur.
Depo süresi azalır : Kararmış kabuk, küf gelişimini 3 kat hızlandırır.
Soyma randımanı düşer : Perikarp kabuğa yapıştığı için makinelerde kayıp artar.
İhracat ret oranı : Görsel kusur nedeniyle Avrupa pazarında %15’e kadar reddedilme riski.
Önleme Stratejileri
Uygulama Öneri Zamanlama
Kalsiyum + Bor Uygulaması 0.3% Ca + 0.1% B karışımı, yapraktan Haziran–Temmuz (çekirdek dolumu)
Silisyum Destekleri 1–1.5 L/da, yaprak uygulaması Yüksek sıcaklık dönemleri
Antioksidan Gübreler Askorbik asit, glutatyon veya deniz yosunu içeren karışımlar Hasat öncesi 20–30 gün
Sulama Yönetimi Haftalık dengeli damla sistemi, ani su verilmemeli Çekirdek dolum–olgunlaşma
Biyolojik Koruma Bacillus subtilis , Trichoderma harzianum içeren preparatlarAlternaria riskli alanlarda
Erken Hasat Stratejisi Perikarp sararma oranı %70–80 olduğunda hasat Ağustos sonu
Kurutma Yönetimi 45°C altında, 12–24 saat içinde kurutma Hasat sonrası
