Güneş yanıklığı, antepfıstığı meyvesinde doğrudan güneş ışınlarının (özellikle 40 °C üzeri) etkisiyle hücre zarı lipitlerinin bozulması, pigment oksidasyonu ve su kaybı sonucu meydana gelir.
Sonuçta meyvede sararma → kahverengileşme → siyahlaşma → kabuk kuruması ve çatlama şeklinde ilerleyen nekrotik alanlar oluşur.
Güneş Yanıklığına Neden Olan Faktörler
Kategori
Etken
Açıklama
İklimsel
Yüksek sıcaklık (> 38 °C), düşük bağıl nem (< 25%)
Hücre zarlarında oksidatif stres ve su kaybı
Beslenme
Kalsiyum, potasyum ve silisyum eksikliği
Hücre dayanıklılığını ve ısı toleransını düşürür
Su Yönetimi
Uzun süreli kuraklık veya ani sulama
Su dengesizliği, turgor kaybı ve kabuk yanığı
Bitki Yapısı
Seyrek taç yapısı, aşırı budama
Meyveler doğrudan güneş ışığına maruz kalır
Hasat Öncesi Uygulamalar
Bakırlı–yağlı karışımlar veya yüksek konsantrasyonlu yaprak gübreleri
Fototoksisite riskini artırır
Belirtiler
Bölge
Görünüm
Not
Meyve Dışı (Perikarp)
Sarıdan kahverengiye dönen lekeler, kuruma
Başlangıç dönemi
Kabuk (Husk)
Derin kahverengi–siyah nekrozlar
İleri seviye yanık
Çekirdek
Gelişmede gerilik veya kararma
Kalite kaybı
Etkileri
Pazar kalitesinde düşüş (renk ve görünüm bozulur)
Boş veya düşük ağırlıklı meyve oranı artar
Depoda oksidasyon ve küf gelişimi riski
Verim %10–30 arasında azalabilir
Koruma ve Yönetim Stratejileri
Uygulama
Öneri
Zamanlama
Gölgeleme ve Taç Yönetimi
Aşırı budamadan kaçınılmalı, yaprak örtüsü korunmalı
Yaz başı
Yaprak Gübreleri
Kalsiyum, potasyum, silisyum ve aminoasit içerikli ürünler
35 °C üzeri dönemlerde 7–10 gün aralıklarla
Antistres Biyostimülanlar
Deniz yosunu, kitosan, Equisetum arvense özleri
Çiçeklenme sonrası–çekirdek dolumu
Kaolin / Film Kaplama
%3–5 Kaolin veya Carnauba bazlı ürünlerle yansıtıcı tabaka
Temmuz ortası–Ağustos
Sulama Planı
Sabah erken veya akşam sulama, toprağı nemli tutacak aralıklar
