Fizyolojik kuruma, meyvenin dış kabuğu sağlam görünmesine rağmen çekirdek kısmında su kaybı ve iç buruşma oluşmasıdır.
İç bozulmalar (ör. çekirdek kararması, boşluk, buruşuk yapı) çoğunlukla su/nem dengesizliği, oksidatif stres ve iletim dokusu bozuklukları sonucu meydana gelir.
Fizyolojik Nedenler
Faktör
Mekanizma
Gözlenen Dönem
Yüksek Sıcaklık (>38 °C)
Hücre zar bütünlüğü bozulur, çekirdek dokusu kurur
Temmuz–Ağustos
Su Stresi (Kuraklık veya Düzensiz Sulama)
Transpirasyon artar, çekirdek nemi azalır
Meyve dolum dönemi
Aşırı Yük (Çok sayıda meyve)
Karbon ve su kaynakları bölünür, çekirdek gelişimi zayıflar
Tüm sezon
Besin Eksiklikleri (Ca, K, B, Zn)
Hücre zar geçirgenliği ve iletim zayıflar
Haziran–Temmuz
Yüksek Tuzluluk (EC > 2.5)
Osmotik stres, su alımı kısıtlanır
Kurak dönemlerde
Oksidatif Stres (ROS artışı)
Lipid peroksidasyonu, çekirdek protein denatürasyonu
Hasat öncesi
Görsel Belirtiler
Bölge
Belirti
Açıklama
Perikarp (dış kabuk)
Hafif buruşma, renk matlaşması
Su kaybı erken evrede
Kabuk (husk)
Normal görünümde olmasına rağmen içi boş
“Boş fıstık” fenomeni
Çekirdek (iç)
Kararma, buruşma, tozlaşmış doku
İleri kuruma ve oksidasyon belirtisi
Etkileri
Pazarlanabilir kalite düşer (%20–30’a kadar fire)
İşleme sırasında çekirdek dağılır veya ufalanır
Yağ oksidasyonu artar → raf ömrü azalır
Depolamada aflatoksin riski artar
Önleme ve Yönetim Stratejileri
Uygulama Alanı
Öneri
Sulama Yönetimi
Düzgün zamanlı, sabit aralıklı sulama (özellikle çekirdek dolum döneminde)
Besin Desteği
Ca, K, Zn, B destekli yaprak gübreleri + kök uygulamaları
Antistres Uygulamaları
Deniz yosunu, silisyum, kitosan bazlı ürünlerle oksidatif stres azaltımı
Aşırı Yük Yönetimi
Ağaç başına meyve yükü dengelenmeli, kış budaması optimize edilmeli
Hasat Zamanı
Dış kabuk sararmasının %70’inde hasat yapılmalı
Depolama
%55–60 bağıl nem, 10–12 °C’de kısa süreli depolama
