Kabuk zedelenmesi, antepfıstığı meyvesinin dış kabuğu (perikarp) ve sert kabuğu (endokarp) üzerinde çizik, ezik, çatlak, delik veya yüzey deformasyonu oluşmasıdır.
Zedelenmeler mekanik darbe, aşırı su stresi, hasat sırasındaki ekipman hataları veya zararlılar nedeniyle gelişebilir.
Kabuk Zedelenmesi Türleri
Tür
Görünüm
Neden
Dönem
Mekanik Zedelenme
Çizik, ezik, kırık kabuk
Mekanik hasat makineleri, çuval dolumu, taşıma
Hasat – işleme
Fizyolojik Çatlama
İnce, uzunlamasına yarık
Hızlı nem değişimi, ani sulama, yüksek sıcaklık
Meyve dolum – hasat öncesi
Zararlı Kaynaklı Zedelenme
Delik, kahverengi leke
Carpophilus hemipterus, Nematospora coryli
Hasat öncesi
Depolama Zedelenmesi
Renk değişimi, kabuk kırılganlığı
Yüksek nem, küf gelişimi
Depolama dönemi
Neden Olan Faktörler
Kategori
Etken
Açıklama
İklimsel
Ani sıcaklık farkı, düşük nem
Kabuk esnekliği azalır
Sulama Yönetimi
Uzun kuraklık sonrası yoğun sulama
Kabuk hücreleri gerilir, çatlar
Beslenme Yetersizlikleri
Düşük Kalsiyum (Ca), Bor (B), Silisyum (Si)
Hücre duvarları zayıflar
Mekanik Baskı
Sert darbe, taşıma esnası sürtünme
Kabuk yüzeyi ezilir
Zararlılar
Fıstık kurdu, mantar bulaşmaları
Kabukta delikler açar
Sonuçlar ve Etkiler
Aflatoksin riski artar: çatlaklardan Aspergillus ve Penicillium türleri girer.
Depo dayanımı azalır: kırık kabuklu meyveler erken okside olur.
Pazar değeri düşer: dış görünüm bozulur, 1. sınıf ürün 2. sınıfa düşer.
Çekirdek rengi kararır, iç kalite düşer.
Önleme ve Yönetim Stratejileri
Uygulama
Öneri
Dönem
Sulama Yönetimi
Ani sulamalardan kaçınılmalı, nem dengesi korunmalı
Meyve dolum dönemi
Kalsiyum – Silisyum Takviyesi
Hücre duvar dayanıklılığı artırır
Haziran – Temmuz
Yaprak Besleme
Ca + B karışımı (0.3% Ca + 0.1% B)
10–15 gün aralıklarla
Hasat Yönetimi
Sallama hızı ve titreşim ayarı optimize edilmeli
Hasat
Taşıma ve Depolama
Fıstıklar 30–35 kg’dan fazla çuvallara doldurulmamalı
Hasat sonrası
Zararlı Kontrolü
Carpophilus, Nematospora ve Aspergillus türlerine karşı koruma
