Hasat Sonrası Zararlılar ve Önlemleri
Hasat Sonrası Zararlılar (Depo Zararlıları)
| Zararlı |
Tür Grubu |
Zarar Şekli |
Etkisi |
| Un Güvesi (Ephestia kuehniella) |
Kelebek (Lepidoptera) |
Yumurtalarını çuvallara bırakır, larvalar çekirdeği yer |
Üründe tozlaşma ve ipliksi ağ |
| Fıstık Kurdu (Tribolium castaneum) |
Kınkanatlı böcek (Coleoptera) |
Çekirdeği kemirir, toz oluşturur |
Depo kokusu, kalite kaybı |
| Depo Akarı (Acarus siro) |
Akar |
Küf gelişimini hızlandırır |
Aflatoksin riskini artırır |
| Un Biti (Sitophilus oryzae) |
Kınkanatlı |
Kabuk ve iç kısmı delerek yer |
Ürün kaybı %10–20 |
| Tütün Böceği (Lasioderma serricorne) |
Kınkanatlı |
Torba içi ve kabuk yüzeyinde zarar |
Ambalaj içi bulaşma |
| Küf Mantarları (Aspergillus, Penicillium) |
Mantar |
Yüksek nemde ürer |
Aflatoksin üretimi |
| Küçük Kırmızı Örümcekler (akar türleri) |
Akar |
Yüzeysel kirlenme |
Görünüm bozulması |
Zararlıların Gelişimi için Uygun Koşullar
| Faktör |
Risk Eşiği |
Etkisi |
| Sıcaklık |
> 25 °C |
Böcek aktivitesi artar |
| Nem |
> 65% RH |
Küf ve akar gelişimi hızlanır |
| Karanlık ortam |
– |
Güve larvaları aktifleşir |
| Yetersiz hava sirkülasyonu |
– |
Yoğunlaşma ve küf oluşur |
| Kirlilik (kabuk artığı, toz) |
– |
Zararlıların barınma alanı artar |
Görsel ve Fiziksel Belirtiler
| Belirti |
Zararlı |
Açıklama |
| Küçük delikler, toz birikimi |
Fıstık kurdu, un biti |
İç kısmın yenmesi |
| Ağ yapısı |
Un güvesi |
Larvaların ipliksi salgısı |
| Kötü koku |
Tribolium spp. |
Yağ oksidasyonu + dışkı kokusu |
| Yüzeyde toz tabakası |
Akar ve böcek faaliyeti |
Yoğun populasyon belirtisi |
| Küf tabakası |
Aspergillus, Penicillium |
Yüksek nem, aflatoksin riski |
Mücadele Yöntemleri
A. Kültürel Önlemler
-
Depolar her sezon öncesi mekanik temizlik ve boş fumigasyon yapılmalı.
-
Duvar–zemin çatlakları onarılmalı, ışık almayan kuru ortam tercih edilmeli.
-
Çuvallar palet üzerinde, zeminden en az 20–30 cm yüksekte tutulmalı.
-
Eski ürünle yeni ürün karıştırılmamalı (parti bazlı depolama).
B. Fiziksel Önlemler
| Uygulama |
Etki |
| Düşük sıcaklık (10–15°C) |
Böcek üremesini durdurur |
| Hava sirkülasyonu |
Yoğuşmayı önler |
| Işık tuzakları (UV) |
Güve popülasyonunu azaltır |
| Feromon tuzakları |
Tribolium ve Ephestia tespiti |
C. Kimyasal / Fumigasyon Önlemleri
| Etken Madde |
Uygulama Şekli |
Etki Alanı |
| Fosfin (AlP, Mg₃P₂) |
Gaz formunda fumigasyon |
Tüm depo zararlıları |
| Deltamethrin, Permethrin |
Yüzey sprey uygulama |
Duvar, zemin, çuval dışı |
| Beauveria bassiana |
Biyolojik etmen |
Böcek ve akar kontrolü |
| Doğal Esansiyel Yağlar (Neem, Limonen) |
Buhar veya sprey |
Repellent etki sağlar |
Not: Fumigasyon yalnızca eğitimli personelce, boş veya sınırlı ürün ortamında uygulanmalıdır.
|
|
