Armut sınıflandırma ve kalite ayırımı, pazarlama değerini artırmak, ihracat standartlarına uygunluğu sağlamak ve soğuk hava deposunda homojen depolama koşulları oluşturmak amacıyla yapılır.
Kaliteli sınıflandırma, hem iç hem dış pazar için yüksek fiyat avantajı sağlar.
Kusurlu meyveler ayrı tutulmazsa çürük bulaşması hızlanır.
2. Sınıflandırma Kriterleri
Kriter
Açıklama
Ölçüm Yöntemi
Boy (Çap veya Ağırlık)
Meyve büyüklüğü (örneğin: 55–60 mm, 60–65 mm)
Elektronik boylama makinesi veya manuel ölçüm
Şekil
Çeşide özgü düzgünlük (Simetrik – deformeli)
Görsel kontrol
Renk ve Kabuk
Olgunluk derecesine göre kabuk rengi (yeşil, sarı, hafif kızarmış)
Görsel ve renk sensörü
Kabuk kusurları
Çizik, berelenme, güneş yanığı, paslanma, kabuk hastalıkları
Görsel kontrol
İç kalite
İç kararması, granülasyon, çekirdek evi bozukluğu
Kesit analizi
Olgunluk indeksi
Sertlik, çözünebilir kuru madde (°Brix)
Penetrometre, refraktometre
3. Sınıf Tanımları (EU / Türkiye Pazarlama Standartlarına Göre)
Sınıf
Tanım
Özellikler
Ekstra Sınıf (Extra Class)
En yüksek kalite.
Şekli, rengi, kabuğu tamamen düzgün; hastalık ve yara izi yok.
I. Sınıf
Kaliteli ürün.
Küçük yüzey kusurları olabilir (örneğin hafif paslanma).
II. Sınıf
Pazar değeri orta.
Şekil bozukluğu, hafif berelenme veya renk sapması olabilir.
Endüstriyel / İşleme Sınıfı
Taze tüketime uygun olmayan meyve.
Reçel, meyve suyu, püre üretiminde kullanılır.
4. Otomatik Sınıflandırma Sistemleri
Modern tesislerde armutlar:
Kamera destekli optik sistemlerle boy, renk ve yüzey hatalarına göre sınıflandırılır.
NIR (Yakın Kızılötesi Spektrum) sensörleriyle iç kalite (sertlik, kuru madde) analizi yapılabilir.
Bu sistemler dakikada 5–10 ton kapasiteye ulaşabilir.
5. Manuel Ayırma ve İş Gücü
Küçük işletmelerde:
Operatörler, ışıklı bantlar üzerinde meyveyi gözle değerlendirir.
İşçiler defektli, küçük veya çatlak meyveleri ayırır.
Eğitilmiş personel, sınıf standardının tutarlılığını sağlar.
6. Kalite Ayırımı Sırasında Dikkat Edilecekler
Meyveler önceden soğutulmuş olmalıdır.
Sınıflandırma hattı sıcaklığı 15–18 °C civarında tutulmalı.
Sürtünme, darbe ve düşme meyve zararı oluşturabileceğinden bantlar yumuşak malzemeden olmalıdır.
Etilen üreten ürünlerle temas ettirilmemelidir.
İşleme sırasında hijyen ve personel eldiven kullanımı zorunludur.
7. Etiketleme ve İzlenebilirlik
Her sınıf için ayrı etiket ve barkod uygulanmalıdır.
Etiketlerde:
