Bilgi Bankası

Etilen Yönetimi

1. Etilenin Rolü ve Etkisi

Etilen (C₂H₄), armut gibi klimakterik meyvelerde olgunlaşmayı tetikleyen doğal bir bitki hormonudur.
Hasat sonrası dönemde üretimi hızla artar ve şu etkileri gösterir:

  • Hücre duvarlarının parçalanması → yumuşama

  • Klorofil yıkımı → sararma

  • Şeker dönüşümleri → tatlanma

  • Aroma bileşenlerinin sentezi → kokunun gelişmesi

Ancak aşırı etilen birikimi, depolama süresini kısaltır, iç kararmaları ve bozulmaları hızlandırır. Bu nedenle etilen yönetimi, armutun raf ömrünü uzatmada kritik bir adımdır.

2. Etilen Üretimini Etkileyen Faktörler

Faktör Etki Açıklama
Hasat olgunluğu Doğrudan Aşırı olgun meyve daha fazla etilen üretir.
Sıcaklık Artırır 0–1 °C dışına çıkıldığında etilen üretimi katlanır.
Mekanik zedelenme Artırır Hücre hasarı etilen sentezini hızlandırır.
Oksijen oranı (O₂) Artırır %2’nin üzerindeki seviyelerde etilen üretimi artar.
Depo hijyeni Dolaylı Etilen biriken odalar olgunlaşmayı zincirleme tetikler.

3. Etilen Yönetiminde Uygulanan Yöntemler
Yöntem Etki Mekanizması Kullanım Zamanı Açıklama
1-MCP (1-Metilsiklopropen) Etilen reseptörlerini bloke eder, meyve etilene duyarsız hale gelir. Hasat sonrası veya depoya girişte Ticari örnekler: SmartFresh™, PPF Apple
Etilen absorbanları Potasyum permanganat veya aktif karbonla etileni kimyasal olarak tutar. Depo ve konteynerlerde Özellikle uzun nakliyede kullanılır.
Ventilasyon (havalandırma) Ortamdan etilen uzaklaştırılır. Depo içi sürekli veya periyodik Etilen <0,1 ppm olmalı.
Kontrollü atmosfer (CA/DCA) O₂’yi düşürür, CO₂’yi artırır → etilen sentezini yavaşlatır. Uzun süreli depolama DCA sistemlerinde en etkili yöntemdir.

4. 1-MCP Uygulaması 
Özellik Bilgi
Etkili Madde 1-Metilsiklopropen
Etkisi Etilen reseptörlerine bağlanarak etilen algısını engeller.
Uygulama Zamanı Hasattan hemen sonra, depolama öncesi.
Uygulama Süresi 12–24 saat / 0–1 °C’de kapalı ortamda.
Beklenen Etki 4–6 ay raf ömrü artışı, renk ve sertlik korunumu.
Uyarı Uygulama sonrası meyve 3–5 gün boyunca olgunlaşmaya duyarsızdır.

5. Etilen Düzeylerinin İzlenmesi

  • Sensör ve Datalogger sistemleriyle ortam etilen düzeyi <0,1 ppm seviyesinde tutulmalıdır.

  • Etilen birikimi varsa havalandırma veya absorban filtre değişimi yapılmalıdır.

  • DCA depolarında, etilen düzeyi solunum ölçümleriyle dolaylı izlenebilir.

6. Uygulamada Dikkat Edilecekler

  • Elma, muz, domates gibi etilen yayan ürünlerle aynı depoda kesinlikle bulundurulmamalıdır.

  • Depo temizliği sırasında organik kalıntı bırakılmamalıdır.

  • Nakliye sırasında da etilen filtreli soğutmalı araç tercih edilmelidir.

  • 1-MCP uygulanmış partiler etiketle belirlenmeli, ayrı izlenebilirlik sağlanmalıdır.

7. Etilen Yönetimi ile Kazanımlar

  • Raf ömrü: %40–60 uzama

  • Doku sertliği korunumu

  • Renk ve aroma stabilitesi

  • Mantar çürüklüğü riskinde azalma

  • Soğuk zincir yönetimiyle entegre kontrol

İlaç Önerileri