Bilgi Bankası

Fizyolojik Bozukluklar ve Önlemler

Fizyolojik bozukluklar, beslenme dengesizlikleri, sıcaklık stresi, yanlış hasat zamanı, depolama koşulları veya su yönetimi hataları nedeniyle ortaya çıkan biyotik olmayan (hastalık kaynaklı olmayan) kalite sorunlarıdır.

Bu bozukluklar genellikle meyve dokusunda iç kararmalar, kabuk deformasyonları ve renk bozuklukları olarak gözlemlenir.

Başlıca Fizyolojik Bozukluklar

Bozukluk Adı Belirtiler Nedenler Önlemler
İç Kararma (Internal Browning) Meyve kesitinde çekirdek evi çevresinde kahverengileşme Düşük O₂, yüksek CO₂, aşırı olgun hasat CA koşullarını dengede tut (O₂: %1–2, CO₂: %1–3); uygun olgunlukta hasat yap.
Su Kaybı ve Buruşma Kabukta pürüzleşme, meyve büzülmesi Düşük bağıl nem, uzun depolama Depo nemi %90–95 olmalı; erken hasat ve hızlı ön soğutma yapılmalı.
Kabuk Kararması (Superficial Scald) Yüzeyde kahverengi lekeler; özellikle Deveci ve Williams’ta Uzun depolama, etilen birikimi 1-MCP uygulaması; soğuk zinciri koru; etilen absorbanları kullan.
Çekirdek Evi Bozulması (Core Breakdown) Çekirdek etrafında yumuşama, koku bozulması Çok düşük sıcaklıkta uzun depolama Depo sıcaklığını 0–1 °C’de sabit tut; aşırı olgun meyveyi depolama.
Et Kahverengileşmesi (Flesh Browning) Et dokusunda dağınık kahverengilik Düşük O₂ ve yüksek CO₂ kombinasyonu CA atmosferini düzenli izle; DCA sistemleri tercih et.
Güneş Yanıklığı Meyve kabuğunda sarı–kahverengi sert lekeler Hasat öncesi aşırı sıcak ve güneş Hasat öncesi kaolin, kalsiyum veya karnauba bazlı koruyucular kullan.
Kalsiyum Eksikliği Kaynaklı Lekelenmeler Kabukta siyah noktalar veya iç dokuda bozulma Düşük Ca, yüksek N, düzensiz sulama Sezon içinde yapraktan CaCl₂ veya Ca-nitrat uygulaması.

3Depolama Kaynaklı Bozukluklar ve Yönetimi
Sorun Neden Çözüm
Gaz Dengesizliği CO₂ birikimi → iç kararma Gaz sensörleriyle CA takibi, periyodik havalandırma
Sıcaklık Dalgalanması Düzensiz soğutma → yoğuşma ve çürüme Soğutucu sistemde otomatik kontrol, sıcaklık kaydedici kullanımı
Etilen Birikimi Olgunlaşmayı hızlandırır Etilen <0,1 ppm olacak şekilde filtreleme veya 1-MCP

Beslenme ve Tarla Kaynaklı Bozukluklar

  • Aşırı azot (N): Meyve yumuşak olur, depolamaya dayanmaz.

  • Kalsiyum (Ca) eksikliği: Hücre duvarı zayıflar → çökme ve kararma.

  • Dengesiz potasyum (K): Meyve kabuğu kalınlaşır, renk geç olgunlaşır.

  • Düzensiz sulama: Hücre basıncı dengesizliği → kabuk çatlaması ve renk bozulması.

  • Öneri:

Hasattan 4–6 hafta önce dengeli Ca + K + mikro element uygulamaları yapılmalı, son dönemde azot verilmemelidir.

Önleyici Uygulama Planı 

Dönem Uygulama Amaç
Meyve Gelişimi (Haziran–Temmuz) Ca uygulaması (CaCl₂ / Ca-nitrat) Hücre duvarını güçlendirmek
Hasat Öncesi (Ağustos) Potasyum + Bor Renk ve dayanıklılığı artırmak
Hasat Sonrası 1-MCP + hızlı ön soğutma Etilen baskılama, solunum kontrolü
Depolama Dönemi O₂–CO₂ sensörlü kontrol Gaz dengesi ve kararmayı önleme

Fizyolojik Bozuklukları Azaltan İleri Teknolojiler

  • Dinamik Kontrollü Atmosfer (DCA): O₂ düzeyini meyve solunumuna göre ayarlayarak iç kararmayı önler.

  • Etilen Sensörleri ve Filtreleri: Ortam gaz bileşimini anlık izleyerek erken uyarı sağlar.

  • Yüzey Kaplama Teknolojileri: Karnauba balmumu, askorbik asit, kitosan bazlı biyofilmler su kaybını azaltır.

İlaç Önerileri