Bilgi Bankası

Mekanik ve Fiziksel Teknolojiler

Armut meyvesinde hasat sonrası kalite kaybını önlemek, fizyolojik bozulmaları azaltmak ve uzun süreli depolama kapasitesini artırmak amacıyla mekanik ve fiziksel teknolojiler büyük önem taşır. Bu teknolojiler, meyvenin nazikçe işlenmesini, hızlı soğutulmasını ve kontrollü koşullarda depolanmasını sağlar.

 1. Hasat Mekanizasyonu

  • Titreşimli sarsıcı sistemler: Ağaç gövdesine bağlanarak meyveyi sarsar, ağ sistemiyle zarar görmeden toplama yapılır.

  • Yarı otomatik toplama platformları: İşçilerin yüksek dallara güvenli şekilde ulaşmasını sağlar.

  • Vakumlu toplama sistemleri: Yumuşak yüzeyli hortumlarla meyveyi nazikçe çeker, ezilme riskini azaltır.

  • Avantajı: İşçilik maliyeti azalır, hasat süresi kısalır, meyve yaralanmaları minimize edilir.

 2. Taşıma ve Ön İşleme Sistemleri

  • Kauçuk bantlı taşıma hatları: Meyveleri paketleme hattına zarar vermeden taşır.

  • Mekanik su yıkama ve durulama üniteleri: Toprak, pestisit ve mikroorganizma kalıntılarını uzaklaştırır.

  • Hava bıçaklı kurutma sistemleri: Yüzeydeki suyu hızlıca uzaklaştırarak mikrobiyal gelişimi önler.


3. Soğutma ve Soğuk Zincir Teknolojileri
Sistem Çalışma Prensibi Kullanım Alanı Özellik
Zorlamalı hava soğutma (Forced-air cooling) Hava sirkülasyonu ile hızlı soğutma Hasattan hemen sonra 4–6 saatte 1 °C’ye düşürür
Vakum soğutma Buharlaşma ile ısı uzaklaştırma Kısa sürede soğutma gereken durumlar 20–30 dakikada hedef sıcaklık
Hidrosoğutma (hydrocooling) Soğuk su sirkülasyonu Sıcak iklimde hasat sonrası Aynı zamanda yüzey temizliği sağlar

4. Sınıflandırma ve Kalibrasyon Sistemleri

  • Titreşimli elekler: Meyve boyuna göre mekanik sınıflandırma.

  • Optik ayırıcı makineler: Renk, şekil ve kabuk kusurlarını kameralarla analiz eder.

  • Yoğunluk esaslı ayırıcılar: Boş ve tam dolu meyveleri su veya hava akımıyla ayırır.

  • Robotik kol destekli paketleme sistemleri: Meyveye dokunmadan yerleştirme sağlar.

5. Kurutma ve Nem Dengeleme Sistemleri

  • Özellikle endüstriyel kurutulmuş armut üretiminde:

    • Sıcak hava kurutucular (40–50 °C): Nem %10’a düşürülür.

    • Isı pompalı sistemler: Enerji tasarrufu sağlar, renk korunur.

    • Mikrodalga destekli kurutma: Homojen su kaybı ve daha kısa süre sağlar.

6. Yüzey Dezenfeksiyon ve Fiziksel Koruma Uygulamaları

  • UV-C ışınlama: Mikrobiyal yükü azaltır, kabuk yüzeyindeki sporları yok eder.

  • Ozon gazı uygulaması: Depolarda patojen ve etilen birikimini azaltır.

  • Yüksek basınçlı hava püskürtme: Kir ve kalıntıların temizlenmesinde etkilidir.

7. Depolama ve Atmosfer Yönetim Teknolojileri

  • Soğuk hava depoları: 0 – 1 °C, %90–95 RH; klasik depolama yöntemi.

  • Kontrollü atmosfer (CA) depoları:

    • O₂: %2–3, CO₂: %1–2 oranında tutulur.

    • Armutlarda yumuşama ve iç kararma riskini azaltır.

  • Dinamik CA sistemleri:

    • O₂ seviyesini meyve solunumuna göre otomatik ayarlar.

    • Kaliteyi 8–10 aya kadar korur.

8. Kalite Ölçüm ve İzleme Teknolojileri

  • NIR (yakın kızılötesi) analiz sensörleri: Nem, sertlik ve şeker ölçümü.

  • Renk ve yüzey analiz kameraları: Optik kalite puanlaması.

  • Titreşim sensörleri: Taşıma sırasındaki sarsıntı ve darbe kontrolü.

  • IoT tabanlı izleme sistemleri: Depo sıcaklık, nem, gaz kompozisyonu uzaktan izlenir.

9. Avantajlar

  • Fiziksel zararları ve çürümeleri minimize eder.

  • Enerji ve işçilik maliyetini düşürür.

  • Kalite standardizasyonunu ve izlenebilirliği artırır.

  • Uzun raf ömrü ve ihracat uygunluğu sağlar.

İlaç Önerileri