Bilgi Bankası

Poliaminler (Putresin Spermidin Spermine)

Poliaminler, armut meyvesinde hücre bölünmesi, olgunlaşma kontrolü, doku dayanıklılığı ve stres toleransı gibi birçok temel fizyolojik süreçte görev alan küçük organik bileşiklerdir. Bitki büyümesi, yaşlanmanın geciktirilmesi ve hasat sonrası kalite korunmasında önemli rol oynarlar.

Poliaminlerin Genel Özellikleri

Poliamin Kimyasal Formül Temel Özellik Bitkideki Görevi
Putresin (Putrescine) C₄H₁₂N₂ En basit poliamin Hücre bölünmesini ve kök gelişimini destekler
Spermidin (Spd) C₇H₁₉N₃ Orta zincirli Olgunlaşmayı düzenler, hücre duvarını güçlendirir
Spermine (Spm) C₁₀H₂₆N₄ En karmaşık form Stres toleransını ve antioksidan sistemi güçlendirir

Armut Fizyolojisinde Poliaminlerin Görevleri
Etki Alanı Mekanizma Armut Üzerindeki Etkisi
Hücre bölünmesi DNA sentezini ve ribozom aktivitesini artırır Meyve iriliği ve gelişimi desteklenir
Olgunlaşma kontrolü Etilen sentezini baskılar Yumuşama gecikir, raf ömrü uzar
Antioksidan savunma ROS (reaktif oksijen türleri) temizliği sağlar Doku kararması ve çürüme azalır
Stres toleransı Hücre zarını stabilize eder Sıcaklık, soğuk ve tuz stresine karşı direnç
Kalsiyum ile etkileşim Hücre duvarı yapısını güçlendirir Yüzey deformasyonu ve buruşma önlenir

Uygulama Şekilleri
Poliamin Uygulama Türü Konsantrasyon Dönem
Putresin Yaprak püskürtme veya daldırma 1–2 mM Çiçek dökümünden sonra
Spermidin Meyve yüzeyine püskürtme 0.5–1 mM Hasattan 2–3 hafta önce
Spermine Daldırma veya kaplama 0.25–0.5 mM Depolama öncesi

Etilen ve Poliamin İlişkisi

  • Poliaminler ve etilen aynı öncü maddeyi (S-adenozil metiyonin, SAM) paylaşır.

  • Poliamin sentezi arttığında → etilen sentezi azalır → meyve olgunlaşması yavaşlar.

  • Bu etkileşim sayesinde depolama ömrü uzar, ancak fazla poliamin uygulaması olgunluğu fazla geciktirebilir.

Hasat Sonrası Etkileri

Etki Açıklama
Yumuşamayı geciktirir Pektinaz ve selülaz enzim aktivitelerini baskılar
Renk bozulmasını önler Antioksidan enzimleri (SOD, CAT, POD) aktive eder
Depo çürüklüğünü azaltır Mikrobiyal gelişimi sınırlayan doğal etki
Raf ömrünü uzatır Doku dayanıklılığı ve su tutma kapasitesi artar

Biyoteknolojik ve Doğal Yaklaşımlar

  • Poliamin sentezini artıran bakteriler (Pseudomonas putida, Bacillus subtilis) doğal büyüme düzenleyiciler olarak kullanılabilir.

  • Genetik düzeyde ADC (arginin dekarboksilaz) ve ODC (ornitin dekarboksilaz) genlerinin aktivasyonu, stres toleransını artırır.

  • Kitosan + poliamin kombinasyonları, meyve yüzeyinde güçlü koruyucu film oluşturur.

Avantajları

  • Meyve sertliği ve parlaklığı korunur.

  • Kimyasal olgunlaştırıcı ihtiyacı azalır.

  • Raf ömrü 2–3 hafta uzar.

  • Soğuk zararı, çürüme ve renk bozulması azalır.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

  • Yüksek doz (>2 mM) uygulamalarında yüzeyde donukluk ve kabuk lekesi oluşabilir.

  • Uygulama zamanı çeşit ve depolama koşullarına göre ayarlanmalıdır.

  • Poliamin uygulamaları etilen düzenleyicileri (1-MCP, ozon) ile birlikte optimize edilmelidir.

İlaç Önerileri