Bilgi Bankası

Peroksidaz (POD)

Peroksidaz (POD), armut dokularında bulunan bir oksidoredüktaz enzimidir ve hidrojen peroksiti (H₂O₂) parçalayarak hücresel oksidatif stresi düzenler.
Bu enzim, bitkinin savunma mekanizmasında ve fizyolojik olgunlaşma süreçlerinde aktif rol oynar.

Armutta POD özellikle:

  • Hücre duvarı sertliğinin korunması,

  • Fenolik bileşiklerin oksidasyonu,

  • Soğuk ve patojen stresine dayanıklılık
    gibi işlevlerde görev alır.

Çalışma Mekanizması

Reaksiyon özeti:

Fenolik bileşik + H₂O₂ —→ Oksitlenmiş fenolik bileşik + 2 H₂O

POD enzimi, hidrojen peroksit varlığında fenolik bileşikleri oksitleyerek lignin oluşumu ve hücre duvarı güçlenmesine katkı sağlar.
Ancak aşırı aktivite durumunda kahverengileşme ve renk bozulması da meydana gelebilir.

 PPO ile Farkı

Özellik PPO (Polifenol Oksidaz) POD (Peroksidaz)
Oksidan madde O₂ (Moleküler oksijen) H₂O₂ (Hidrojen peroksit)
Aktivasyon nedeni Hücre hasarı, oksijen teması Oksidatif stres, patojen saldırısı
Renk etkisi Hızlı kahverengileşme Yavaş oksidasyon, doku sertliği
Rolü Renk ve kalite bozulması Savunma ve dayanıklılık artışı

Aktiviteyi Etkileyen Faktörler

  • Sıcaklık: 25–35 °C arası en yüksek aktivite; 70 °C üzeri enzim inaktive olur.

  • pH: 5–7 aralığında optimum aktivite.

  • H₂O₂ konsantrasyonu: Fazla olduğunda enzim inhibe olabilir.

  • Hasat sonrası stresler: Soğuk şoku, mekanik zedelenme, fungal enfeksiyon aktiviteyi artırır.

  • Kalsiyum ve askorbik asit: POD aktivitesini dengeleyici etki yapar.

Armutta POD Aktivitesinin Etkileri

  • Depolama süresince:

    • Düşük sıcaklıkta POD aktivitesi yavaşlar.

    • Uzun depolamada aktivite artışı kahverengileşmeye zemin hazırlar.

  • Hasat öncesi:

    • POD, bitkinin doğal savunma sisteminde aktif hale gelir.

  • Hasat sonrası kalite ölçümlerinde:

    • POD aktivitesi, meyve dokularında oksidatif stres göstergesi olarak değerlendirilir.

POD Aktivitesini Azaltma veya Düzenleme Yöntemleri

  • Soğuk zincir korunumu (0–1 °C): Enzim aktivitesini yavaşlatır.

  • Askorbik asit ve sitrik asit uygulamaları: Serbest radikalleri indirger, POD aktivitesini azaltır.

  • Kitosan ve kalsiyum kaplamalar: Hücre zarını koruyarak oksidatif hasarı azaltır.

  • Kontrollü atmosfer (CA / DCA): Düşük O₂ ve yüksek CO₂ ortamı enzim aktivitesini baskılar.

  • 1-MCP uygulaması: Etilen üretimini ve oksidatif süreçleri azaltarak POD’un aşırı aktivasyonunu engeller.

Savunma ve Kalite Bağlantısı

POD, armutta yalnızca olumsuz etkilerle değil, aynı zamanda dayanıklılığın artırılmasıyla da ilişkilidir:

  • Lignin birikimi → hücre duvarını güçlendirir.

  • Antioksidan savunma aktivasyonu → patojenlere karşı direnç sağlar.

  • Kısmi yara iyileşmesi ve su kaybı kontrolü → depolama ömrünü uzatır.

Sonuç

Armutta Peroksidaz (POD) enzimi, hem savunma sisteminin ana bileşenlerinden biri hem de olgunlaşma sürecini etkileyen önemli bir biyokimyasal faktördür.
Fakat kontrolsüz aktivitesi, enzimatik kararma ve kalite kaybı yaratabilir.
Bu nedenle POD’un dengelenmesi için:

  • soğuk depolama, antioksidan uygulamaları, 1-MCP ve kitosan kaplamalar birlikte kullanılmalıdır.

İlaç Önerileri