Bilgi Bankası

Dehidroaskorbat Redüktaz (DHAR)

Dehidroaskorbat Redüktaz (DHAR), armut meyvesinde askorbat–glutatyon döngüsünün (AsA–GSH döngüsü) önemli bir enzimidir.
Bu enzim, oksidatif stres koşullarında tükenen askorbatın (vitamin C) yeniden üretilmesini sağlar.

Reaksiyon:

Dehidroaskorbat (DHA) + 2 GSH → Askorbik Asit (AsA) + GSSG

Yani DHAR, dehidroaskorbatı (oksitlenmiş askorbat) tekrar aktif askorbik aside çevirir. Bu, hücrelerin antioksidan kapasitesini sürekli korumasını sağlar.

Armutta DHAR Enziminin Görevleri

  • Antioksidan döngü: Askorbik asidi yeniden sentezleyerek APX enziminin çalışmasını destekler.

  • Oksidatif stres direnci: H₂O₂, serbest radikaller ve etilen kaynaklı stresleri tamponlar.

  • Renk ve doku korunumu: PPO ve POD aktivitesini dolaylı olarak sınırlandırır, kararmayı geciktirir.

  • Depolama stabilitesi: Uzun süreli soğukta dahi askorbat seviyesinin korunmasını sağlar.

DHAR Aktivitesine Etki Eden Faktörler

Faktör Etkisi Kontrol / Önlem
Sıcaklık 0–1 °C’de aktivite korunur; yüksek sıcaklıkta azalır. Soğuk zincir önerilir.
O₂ Seviyesi Yüksek O₂ → oksidatif stres artar → DHAR aktivitesi yükselir. CA/DCA depolama önerilir.
Etilen Stresi tetikler, DHAR aktivitesini artırır. 1-MCP ile dengelenir.
Askorbik Asit Seviyesi Yüksek askorbat → daha aktif döngü. Askorbik asit takviyesi yapılabilir.
Glutatyon (GSH) DHAR için temel substrattır. GSH üretimi GR ile desteklenir.

AsA–GSH Döngüsündeki Rolü

DHAR, GR (Glutatyon Redüktaz) ve APX (Askorbik Asit Peroksidaz) ile birlikte çalışır:

1 APX: H₂O₂’yi suya dönüştürür, askorbatı oksitler → DHA oluşur.
2 DHAR: DHA’yı GSH kullanarak tekrar askorbata çevirir.
3 GR: GSSG’yi tekrar GSH’a dönüştürür.

Bu zincir, meyvede sürekli antioksidan yenilenme döngüsü oluşturur.

Hasat Sonrası Dönemde DHAR’nin Önemi

  • Depolama süresince ROS ve H₂O₂ birikir → DHAR aktivitesi hayati önem taşır.

  • Soğuk depolama DHAR’ı stabilize eder, yüksek sıcaklık ise azaltır.

  • 1-MCP uygulaması DHAR aktivitesini dolaylı olarak dengeler.

  • Düşük DHAR aktivitesi → askorbat eksikliği → kararma ve doku bozulması.

DHAR ve Diğer Enzimlerle İlişkisi

Enzim İlişki
APX (Askorbik Asit Peroksidaz) DHAR, APX’in kullandığı askorbatı yeniler.
GR (Glutatyon Redüktaz) DHAR’ın kullandığı GSH’ı yeniler.
SOD / CAT ROS üretimini azaltır, DHAR’ın yükünü hafifletir.

Uygulama ve Yönetim Önerileri

  • Soğuk zincir (0–1 °C): DHAR aktivitesi korunur.

  • CA / DCA depolama: Düşük O₂ ile oksidatif stres azaltılır.

  • 1-MCP uygulaması: Etilen kaynaklı ROS üretimini sınırlar.

  • Kitosan kaplama: Hücre zar geçirgenliğini düzenleyerek DHAR stabilitesini artırır.

  • Askorbik Asit + Ca kombinasyonu: Antioksidan sistemin verimini yükseltir.

Sonuç

Dehidroaskorbat Redüktaz (DHAR), armut meyvesinde askorbat döngüsünün sürdürülebilirliğini sağlayan kilit bir enzimdir.
Bu sayede:

  •  Antioksidan kapasite korunur,

  •  Hücre zarları sağlam kalır,

  •  Kararma ve yaşlanma gecikir,

  •  Raf ömrü uzar.

Sonuç: DHAR + GR + APX = Güçlü oksidatif koruma → yüksek kalite + uzun raf ömrü.

İlaç Önerileri