00–09: Dinlenme ve Göz Uyanması (Dormansi – Tomurcuk Şişmesi)
Bu dönem, armut ağaçlarında kış dinlenmesinin sona erip tomurcukların uyanmaya başladığı evredir. Bitki, soğuklama gereksinimini tamamlamış ve artan sıcaklık ile birlikte metabolik aktiviteler yeniden hız kazanmıştır.
Fizyolojik Süreçler
Süreç
Açıklama
Dormansinin kırılması
Soğuklama gereksinimi tamamlanır, ABA (abscisik asit) seviyesi azalır.
Tomurcuk aktivasyonu
Sitokinin, gibberellin (GA₃, GA₄₊₇) ve auksin sentezi artar.
Karbon rezerv mobilizasyonu
Kök ve gövdedeki nişasta, şekerlere çevrilerek tomurcuklara taşınır.
Enzim aktivasyonu
Amilaz, invertaz, peroksidaz ve katalaz aktiviteleri yükselir.
Su alımı artışı
Hücre şişmesiyle tomurcuk pulları gevşer, tomurcuk kabarır.
İklim ve Çevresel Faktörler
Optimum sıcaklık: 7–12 °C arası, ani donlar zararlıdır.
Yağış: Toprak nemi artışı tomurcuk uyanmasını destekler.
Işık: Artan gün uzunluğu fitohormon dengesini değiştirir (özellikle GA ve CK lehine).
Bahçe Yönetimi ve Öneriler
Uygulama
Amaç
Kış budaması
Göz uyanmasından önce yapılmalıdır. Durgun gözleri harekete geçirir.
Yağlı kış ilaçları
Zararlıların yumurta ve kışı geçirme dönemine karşı uygulanır.
Kükürt uygulaması
Göz uyanmadan önce erken mantari baskı için koruyucu etki sağlar.
Besin desteği (çinko, bor)
Göz uyanmasını teşvik eder, çiçek organlarının sağlıklı gelişimini sağlar.
Hormonel Değişimler
Hormon
Değişim
Etki
ABA (Abscisik Asit)
Azalır
Dormansi kalkar
Gibberellin (GA₃, GA₄₊₇)
Artar
Hücre büyümesi ve tomurcuk şişmesi
Sitokinin
Artar
Hücre bölünmesi ve meristem aktivasyonu
Auksin (IAA)
Dengelenir
Tomurcuk gelişimi ve polarlık oluşumu
Riskler
Ani don olayları tomurcuk hasarına yol açar.
Aşırı azotlu besleme, gözlerin erken patlamasına ve soğuk zararına neden olabilir.
